در تقليل‌ گرايي هستي‌شناختي؛ بررسي و نقد كتاب دروغ / ارادۀ آزاد

كتاب دروغ / اراده آزاد بررسي دو سئوال كليدي و مهم را مطمح نظر قرار داده است؛ 1)پديده دروغ چيست و چگونه مي توان مكانيسم كاركردي آن را كنترل نمود؟.2) آيا انسان، صاحبِ اراده آزاد است كه به تكاليف اخلاقي وفادار بماند؟. نويسنده در تحليل پديده دروغ، ديدگاه خود را از منظري فلسفي، با تاكيد بر پيامدهاي منتج شده از يك عمل(بد بودن نتيجه دروغ) بيان مي كند. بدين معنا كه نتيجه واكنش انساني در عرصه عمل بر كنشِ عصبِ زيست شناختي تقدم و برتري دارد. چه اينكه در بررسي پديده اراده آزاد، نگرشي طبيعت گرايانه (علمي- تجربي) اتخاذ مي كند؛ بدين معنا كه بر تقدم كنشِ زيست شناختي بر نتيجه واكنش انساني در عرصه عمل، اصرار مي ورزد. نوشتار حاضر، ضمن معرفي دقيق و تفصيلي اين كتاب، در تلاش است تا اثر را از حيث ساختاري، محتوايي، شكلي و روش شناختي مورد بازخواني انتقادي قرار دهد. بررسي هاي نوشتار حاضر نشان مي دهد، نويسنده به عنوان يك فيلسوف غير سيستماتيك، توانسته ايده اصلي خود را به شكلي نسبتاً منسجم پردازش نمايد؛ اما نتايج حاصل از بررسي ها و تأملات علمي- فلسفي وي گواه اين دارد كه كتاب از نظر محتوايي و روشي در دام جبرگرايي/ تقليل گرايي هستي شناختي در حوزه سلسه مراتب معرفتي علم گرفتار شده است. به‌نظر مي رسد رويكرد تلفيقي (فلسفي/ علمي/ الحادي) نويسنده، حامل نوعي پارادوكس منطق دروني است. اين پارادوكس در چارچوب دو گونه نقد، نقد ساختاري از بطن استدلال نويسنده و نقد برون گفتماني از منظر سنت فكري ايراني-اسلامي مورد واكاوي قرار خواهد گرفت. از ديگر نقايص كتاب مي توان به ايرادات نگارشي و ويرايشي آن اشاره كرد.