نقش توسعه در تغيير مناسبات اجتماعي مطالعه موردي: روستاهاي حاشيه سد كارون 3

توسعه به‌مثابه تغيير اجتماعي برنامه‌ريزي‌شده ازجمله برداشت‌هايي است كه الگوي برخي كشورها ازجمله ايران قرار دارد. در اين تحقيق به بررسي تغييرات ناشي از احداث سدسازي به‌عنوان يكي از طرح‌هاي توسعه‌اي پرداخته شد. با ساخت سد كارون 3، تمام يا بخش زيادي از 70 روستاي حاشيه سد زير آب رفت و ساكنان آن‌ها مجبور به‌جابجايي ناخواسته شدند. مقصد تعداد زيادي از اين مهاجران، شهرستان ايذه و روستاهاي اطراف آن بود. اين پژوهش به بررسي تغييرات ايجادشده در زندگي روستائيان حاشيه سد كارون 3 پرداخت. رويكرد انجام تحقيق كيفي و روش مورداستفاده پديدارشناسي بود. نمونه تحقيق 35 نفر و داده‌هاي تحقيق با استفاده از مصاحبه نيمه ساختاريافته جمع‌آوري و با روش تحليل مضمون، تم‌هاي تحقيق استخراج گرديد. يافته‌هاي تحقيق نشان داد پس از جابجايي روستائيان، همه اشكال مناسبات اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و سياسي قبلي دستخوش تغيير اساسي شدند. شكل‌گيري روابط مبتني بر پول؛ شكل جديد همسايگي؛ بهبود اوضاع زندگي زنان و جوانان؛ تغيير الگوي اشتغال و حضور پررنگ بروكراسي و قدرت در زندگي، و سست شدن پايه‌هاي پدرسالاري ازجمله تغييرات به وجود آمده در زندگي اين اجتماعات بود. همچنين يافته‌ها نشان داد ضعف يا نبود حمايت نهادي بلندمدت منجر به گسيختگي مكاني، زوال ميراث معنوي و حاشيه‌اي شدن اجتماعي ساكنان اين روستاها شد. در خصوص جبران برخي آثار منفي، اقدامات جبراني نهادي براي گروه‌هاي تحت تأثير پيشنهاد شد.