واكاوي رابطۀ طغيانگري و غنا با تكيه بر روايات امام علي(ع)

بر اساس برخي روايات رسيده از امام علي (ع) غنا عامل طغيانگري معرفي شده كه نقطه مقابل احاديثي ديگر، با مضمون مدح غناست. سخن امام علي (ع) در خصوص طغيانگري مال با توجه به آيه شريفه كلا ان الانسان ليطغي در سوره علق قابل توجه است. در نگاه اول، اين قبيل روايات داراي تعارض ظاهري اند. اين پژوهش با روش توصيفي تحليلي، چالش پيش رو را بررسي كرده است. مبتني بر اين روش پژوهش، احساس بي نيازي از خداوند و خود و مال خويش را مستقل از خدا ديدن ، عامل طغيان است؛ يعني مادام كه اين احساس، ثمره علمي داشته و آدمي در زندگي دنيوي خويش، ثروت را كه به مثابه نعمت الهي است، به نقمت تبديل كرده، عامل سركشي و طغيان او خواهد بود. شايان ذكر است اين مسئله در مورد افراد نختلف و با توانايي هاي مختلف مالي متفاوت و چه بسا فردي با مال اندك طغيان نمايد و فرد ديگري با مال فراوان هم طغيان نكند. چنين نگاهي مبتني بر تعريفي از فقر و غناست كه ماهيتي روان شناختي دارد. به اين نكته نيز بايد توجه نمود كه بر اساس روايتي ديگر مال، سكرآور است و غنا به عنوان عامل طغيانگري رابطه معناداري با ميزان تربيت نفس انسان دارد. در متون روايي به راه هاي پيشگيري از طغيان نيز اشاره شده كه از جمله آن، شكر و اداي حق است؛ يعني مال را از سوي خدا ديدن و نه از سوي خويش. بدين سان در بررسي و تحليل چنين رواياتي عامل روان شناختي در انسان هم قابل توجه است.