خاستگاه تاريخي‌جغرافيايي روايات نهي از شركت در قتال بين مسلمانان

در منابع روايي سه قرن نخست اهل سنت، رواياتي درباره نهي از شركت در قتال بين مسلمانان با طرقمتعدد و متون مختلف نقل شده است. در اين پژوهش با استفاده از روش تحليل محتوا و شيوه هاي مختلف تاريخ گذاري احاديث (يافتن در كهن ترين منبع، تحليل سندي، تحليل سندي - متني)، خاستگاه تاريخي و جغرافيايي و سير تطور تدريجي اين روايات تبيين مي شود. يافته هاي پژوهش حاكي از اين است كه اين روايات ابتدا توسط ابوبكره صحابي (م 50-52)، يكي از مراجع اين روايات و تنها حلقه مشترك آن در طبقه صحابه در بصره ساخته و نقل شده است. انگيزه وي از كناره گيران در جنگ جمل بود، توجيه كار خود بوده و روايت را بين سال هاي 36 (وقوع جنگ جمل) تا 52 قمري جعل كرده است. سپس در طبقه بعد توسط حسن بصري (م 110) اولين حلقه مشترك فرعي به صورت گسترده نشر يافته است. دو مرجع ديگر اين روايات، ابو موسي اشعري (م 49-53) و انس ابن مالك (م 90-93) هستند كه به احتمال زياد، راوي يا قائل اين روايات نبوده اند و روايت به آن ها نسبت داده شده است.