نقد ديدگاه مكتب تفكيك پيرامون تباين حداكثري خدا و مخلوقات

ديدگاه تباين خدا و مخلوقات (غيريت وجودي خدا نسبت به موجودات ديگر) در مقابل نظريه وحدت شخصي وجود قرار مي‌گيرد كه مدعي است مخلوقات تعينات ذات الهي هستند و همه به وجود واحد شخصي موجود هستند. نظريه تباين به دو صورت حداقلي و حداكثري قابل تبيين است. براساس تباين حداقلي، گرچه وجود خداوند غير از مخلوقات است، اما خداوند و مخلوقات با هم وجوه مشتركي دارند. در مقابل، تباين حداكثري مدعي است كه هيچ‌ وجه اشتراكي بين خداوند و مخلوقات وجود ندارد و ازاين‌رو نسبت دادنِ صفاتي نظير علم، قدرت و... به خداوند به نحو مشترك لفظي است. مدافعين مكتب تفكيك معتقدند نظريه تباين حداكثري از قرآن و روايات اخذ شده است. اين مقاله با استفاده از روش تحليلي‌انتقادي، ضمن تبيين ديدگاه مكتب تفكيك، نشان خواهد داد كه ديدگاه مكتب تفكيك نه‌تنها برخاسته از آيات و روايات نيست، بلكه مخالف آيات و روايات بوده و نيز با نسبت دادنِ صفات مختلف ايجابي به خداوند تنافي دارد و مستلزم نفي كمالات الهي است. از منظر قرآن و روايات، گرچه خداوند به‌لحاظ وجوب وجود و كمال محض بودن، هيچ‌گونه مثل و نظيري ندارد، اما در عين حال اين‌طور نيست كه هيچ اشتراكي بين خدا و مخلوقات وجود نداشته و نسبت دادن صفات بشري به خداوند به نحو مشترك لفظي باشد.