مطالعه مطلوبيت زيستگاه ماهي سفيد رودخانه‌‌اي (Squalius namak) در رودخانه قره‌‌چاي، حوضه آبريز درياچه نمك

مطالعه حاضر با هدف بررسي شايستگي زيستگاه ماهي سفيد رودخانه‌‌اي (Squalius namak) در رودخانه قره‌‌چاي واقع در حوضه درياچه نمك انجام شد. براي اين منظور، 12 ايستگاه در مسير رودخانه قره‌‌چاي در ارديبهشت‌‌ماه 1400 با استفاده از دستگاه الكتروشوكر به روش يك‌‌رفت مورد نمونه‌‌برداري قرار گرفت. علاوه بر ثبت فراواني ماهيان، 13 پارامتر فيزيكوشيميايي در هر ايستگاه‌‌ ثبت گرديد. نمايه مطلوبيت زيستگاه با توجه به رابطه بين متغيرهاي محيطي و فراواني گونه مورد نظر بررسي شد. بر اساس نتايج، مطلوب‌‌ترين زيستگاه براي S. namak  در رودخانه قره‌‌چاي نواحي داراي عرض 8-6 متر، عمق 35-30 سانتي‌‌متر، سرعت جريان 1.4-1.2 متر بر ثانيه، دماي آب 13-12 درجه سانتي‌‌گراد، مقادير هدايت الكتريكي (EC) 420-360 ميكروزيمنس بر سانتي‌‌متر، مقادير pH بين 7.70 تا 7.90-7.70، اكسيژن محلول (DO) 8.4 -8.0 ميلي‌‌گرم بر ليتر، كل مواد جامد محلول (TDS) 680-400 ميلي‌‌گرم بر ليتر، قطر متوسط سنگ بستر 10.6-9.2 سانتي‌‌متر، شيب 1.4-0.5 درصد، ارتفاع از سطح دريا 1800-1600 متر، نيترات 2.2-1.0 ميلي‌‌گرم بر ليتر و فسفات كل 0.3-0.2 ميلي‌‌گرم بر ليتر بود. در مطالعه حاضر، مقدار كلي نمايه مطلوبيت زيستگاه (HSI) براي ماهيS. namak  در رودخانه قره‌چاي 0.65 تعيين گرديد. اين در حالي است كه ايستگاه‌هاي دوم (0.81=HSI) و چهارم (0.76=HSI) از مطلوبيت زيستگاهي بالايي برخوردار بودند. در مجموع، نتايج نشان داد كه به ‌‌طور كلي، رودخانه قره‌‌چاي از نظر ويژگي‌‌هاي زيستگاهي، از مطلوبيت متوسطي براي ماهي سفيد رودخانه‌‌اي برخوردار است. با توجه به يافته‌‌هاي به‌‌دست آمده، فعاليت‌‌هاي انساني كه سبب تغيير در ويژگي‌‌هاي محيطي رودخانه قره‌‌چاي به‌‌ويژه عرض، قطر متوسط سنگ بستر، ارتفاع و عمق رودخانه مي‌‌شوند، مي‌‌توانند پراكنش ماهي سفيد رودخانه‌‌اي در اين اكوسيستم آبي را تحت تاثير قرار دهند. از اين‌‌رو، از مهم‌‌ترين اقدامات مديريتي و حفاظتي براي حفاظت از جمعيت اين گونه در رودخانه قره‌‌چاي مي‌‌توان به جلوگيري از احداث موانع و سدها در مسير رودخانه و استخراج شن و ماسه از بستر رودخانه اشاره كرد. علاوه‌براين، جلوگيري از ورود فاضلاب‌‌هاي با منشأ شهري، صنعتي و كشاورزي و پساب‌‌هاي آبزي‌‌پروري به اين رودخانه نيز تاثير به‌‌سزايي در بهبود شرايط اكولوژيك ماهيان از جمله ماهي سفيد رودخانه‌‌اي خواهد داشت.