تبيين ژئواستراتژيكي ظرفيت هاي روابط همسايگي ايران با جمهوري آذربايجان

ژئواستراتژي نوعي سياست خارجي است كه عمدتاً توسط عوامل جغرافيايي هدايت مي‌شود. برخلاف ژئوپليتيك كه وضعيت موجود را براساس عوامل جغرافيايي مورد تبيين قرار مي‌دهد، ژئواستراتژي براساس ويژگي‌هاي جغرافيايي كه مي‌توان از آنها به‌عنوان تعلقات و وابستگي‌هاي فضايي بحث كرد، در تعريف و هدايت استراتژي كلان كشور در سياست خارجي، جهان بيني جامع و دقيق تري براي پيشبرد اهداف كشور در مناطق در مناطق مختلف و دستيابي به موقعيت برتر و يا موقعيت برد-برد در برابر رقباي ديگر ارائه مي‌دهد. هدف ژئواستراتژي، رسيدن به بالاترين و پايدارترين سطح از منافع ملي در ابعاد مختلف است. در چارچوب اين ديدگاه، نتايج اين پژوهش توصيفي-تحليلي از يك سو نشان مي‌دهد كشور آذربايجان در ابعاد مختلفي فرصت‌هاي ژئواستراتژيكي گسترده براي نفوذ و نقش‌آفريني قدرتمند ايران در قفقاز جنوبي و نيز فراتر از آن به ارمغان مي‌آورد كه چنين فرصت‌هايي را از بُعد تنوع و عمق آنها حتي به‌سختي مي‌توان در بين ساير همسايگان ايران مشاهده كرد. از سوي ديگر، به‌سبب تأثيرگذاري عوامل سياسي و ژئوپليتيكي، برخي از فرصت‌هاي موجود به محدوديت تبديل مي‌شود كه مي‌توان بازتاب آن را در حضور ضعيف ايران در قفقاز جنوبي مشاهده كرد. بدين‌معني كه ايران به‌رغم فرصت‌هاي گسترده موجود، نمي‌تواند در سطح ژئواستراتژيكي براي پيشبرد منافع خود از آنها كمك بگيرد.