تحليل و گونه‌شناسي خانه‌هاي دوره پهلوي اول با رويكرد كالبدي- فرهنگي در شهر سنندج

بررسي تاريخ معماري خانه‌هاي دوره پهلوي اول در منطقه غرب ايران و به‌ويژه شهر سنندج، نشانگر آن است كه اين موضوع كمتر مورد مطالعه قرار گرفته است. با تغيير و تحولاتي كه در اين شهر رخ داده، در معماري مسكوني نيز دگرگوني ايجاد و موجبات معماري متفاوت را فراهم نموده است. حضور گروه‌هاي مهاجر از جمله شاهزادگان قاجاري و برخي افراد صاحب منصب اداري و ديواني و نيز ازدواج فرزندان واليان با برخي شاهزادگان قاجاري و حتي بعضي از منصوبان دولتي از جمله عوامل موثر بوده كه در كنار آنها مي‌توان به حضور معماران و هنرمندان از شهرهاي ديگر و از جمله تهران براي طراحي و ساخت اشاره كرد. طبق بررسي‌هاي انجام شده، تاكنون مطالعات مدون و منسجمي در زمينه خانه‌هاي سنندج و به‌طور خاص گونه‌شناسي كالبدي- فرهنگي آنها صورت نگرفته است. با توجه به ضرورت انجام اين تحقيق در اين مقاله ابتدا بررسي خانه از ديدگاه‌هاي مختلف، سپس گونه‌شناسي خانه‌هاي شهر سنندج در دوره پهلوي اول و در نهايت به شناخت ويژگي‌هاي كالبدي- فرهنگي اين خانه‌ها پرداخته شده است. نوشتار حاضر رويكردي كيفي و روش كار به لحاظ نوع نتايج توصيفي- تحليلي مي‌باشد. از روش ميداني و كتابخانه‌اي در گردآوري اطلاعات بهره گرفته شده و از ابزارهايي همچون نقشه‌كشي، عكاسي و نقشه‌برداري استفاده شده است. نتايج پژوهش حاكي از آن است كه خانه‌ها در دوره پهلوي اول در شهر سنندج داراي دو گونه، با ويژگي‌هاي خاص خود هستند. گونه‌اي كاملاً تحت تاثير معماري منطقه كردستان و گونه ديگري تحت تاثير معماري مناطق مركزي ايران مي‌باشد.