مطالعه دانش بومي گياهان دارويي مورد استفاده در روستاي چهارچشمه ( شهرستان خمين، استان مركزي)

اتنوبوتاني به عنوان شاخه اي از دانش بومي، به بررسي چگونگي استفاده افراد يك قوم يا جامعه از گياهان يك منطقه مي‌پردازد. علي رغم پيشرفت‌هاي عظيم در توليد داروهاي شيميايي، استفاده از داروهاي گياهي و سنتي همچنان كارآمد و غيرقابل جايگزين به نظر مي‌رسد. هدف از اين پژوهش، شناخت گياهان دارويي مورد استفاده مردم در روستاي چهارچشمه از توابع استان مركزي است. بدين منظور ابتدا با استفاده از روش پيمايش صحرايي ليست فلورستيك منطقه مورد نظر تهيه گرديد و سپس با استفاده از پرسش نامه هايي، دانش بومي اهالي منطقه نظير نام محلي گياه، اندام مورداستفاده، طريقۀ مصرف و كاربرد گياهان دارويي منطقه از طريق روش هاي مصاحبه آزاد، نيمه ساختار يافته و مشاركتي با افراد بومي به‌دست آمد. بر اساس نتايج حاصل از اين تحقيق، تعداد 41 گونه گياهي متعلق به تعداد 17 خانواده مورد استفاده مردم روستاي چهار چشمه قرار مي گيرند. از اين ميان، خانواده هاي Lamiaceae، Fabaceae، Asteraceae و Apiaceae از بيشترين اهميت برخوردارند. بالاترين مقدار فراواني نسبي ثبت (RFC) به‌ترتيب متعلق به گونه هاي چاي كوهي (0.85)، پونه (0.76)، آويشن (0.75) و نعناع (0.72) بود. شايع‌ترين كاربرد اين گياهان دارويي جهت رفع اختلالات گوارشي و تنفسي بود. مردم اين منطقه از اين گياهان دارويي بيشتر به‌صورت جوشانده، عرق‌گيري، استفاده موضعي و پودر بهره مي‌برند. بر اساس نتايج اين تحقيق مي توان نتيجه گرفت كه استفاده از دانش بومي اهالي روستاي چهارچشمه مي‌تواند جهت ارتقاء آگاهي افراد امروزي در زمينه بهره برداري از گياهان دارويي به عنوان جايگزيني براي داروهاي شيميايي تلقي گردد و در صنعت داروسازي نيز مي‌توان از اين تركيبات طبيعي براي كاهش عوارض ناشي از مواد شيميايي بهره جست.