مفهوم‌سازي «تعارف» در آموزش زبان فارسي به غيرفارسي‌زبانان

اصطلاح تعارف از مهم‌ترين مؤلفه‌هاي هويت فرهنگي ايرانيان و عنصر اصلي ادب آييني فارسي است و نقش مهمي را در ارتباطات ايرانيان و ارتباطات بين فرهنگي ميان ايرانيان و غيرايرانيان ايفا مي‌كند. شناسايي تعارف يكي از امكان‌ها و شرايط عمده در شناسايي وضعيت فرهنگ و زندگي روزمره ايراني است. اين مقاله با بهره‌گيري از جامعه‌شناسي صوري زيمل و نظريه كنش گفتار آستين در زبان‌شناسي به بررسي جايگاه «تعارف ايراني» در آموزش زبان فارسي و پيچيدگي‌هاي كلامي آن مي‌پردازد. تعارف، علي رغم در هم تنيدگي با زبان و فرهنگ ايراني، در پژوهش هاي زبان و فرهنگ ايراني به عنوان زبان دوم چندان مورد توجه نيست. تعارف ايراني جنبه هاي مختلف و متعددي دارد و به نسبت موقعيت، سن، تحصيلات و سطح اجتماعي افراد متغير است. هدف از پژوهش حاضر بررسي ميزان آگاهي و ديدگاه فارسي‌آموزان خارجي از يادگيري تعارفات ايراني هنگام قرارگيري آن‌ها در شرايط مختلف است و نيز روش تحقيق به صورت مصاحبه غير حضوري با فارسي آموزان خارجي انجام شد. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد. ميزان آگاهي بسياري از فارسي‌آموزان خارجي براي يادگيري تعارفات ايراني زياد بود و آموزش تعارفات ايراني را براي ارتقاء كيفيت يادگيري زبان فارسي الزامي دانستند. به دليل ناآشنايي زبان‌آموزان غيرفارسي‌زبان با تعداد محدودي از ساختارهاي اجتماعي تعارف و كنش‌هاي گفتاري با مشكل مواجهه مي شدند. هم‌چنين يافته‌ها نشان مي‌دهد كه آشنايي با سازوكار فرهنگي تعارف، موجب دريافت بهتر پيام‌هاي تعارف توسط فارسي‌آموزان مي‌شود به‌طوري كه در تقويت ارتباطات اجتماعي مي‌توانند آگاهانه از آن استفاده كنند.