بررسي شناخت نفس و كاركردهاي آن از ديدگاه امام خميني (ره) (مطالعه‌اي كيفي مبتني بر نظريه داده بنياد)

شناخت نفس و چگونگي كاركرد آن همواره مورد توجه متفكران علوم انساني به‌ خصوص رشته‌هاي حكمي و فلسفي بوده است. تحليل كيفي شناخت نفس و كاركردهاي آن ازنظر امام خميني مبتني بر نظريه داده بنياد پژوهش حاضر را شكل داده است. جامعه آماري شامل كليه منابع اعم از كتاب‌ها، سخنراني‌ها، متون و نامه‌هاي امام بوده است. نمونه آماري موردمطالعه 62 متن و پاراگراف از منابع مرتبط با شناخت نفس از ديدگاه امام است كه به شيوۀ هدفمند انتخاب شدند. داده‌ها از طريق تحليل متن و در قالب مدل مفهومي شامل: شرايط علّي؛ عوامل محوري؛ راهبردها؛ بستر حاكم؛ عوامل مداخله‌گر، تسهيل‌گرها و بازدارنده‌ها (موانع) و درنهايت پيامدها (نتايج شناخت نفس) ارائه شد. يافته‌ها نشان داد سبك زندگي منطبق بر پيام وحي و برنامه فطرت، رجوع از علم حصولي به علم حضوري و تزكيه نفس منجر به شناخت نفس خواهد شد. در اثر اتصال رابطه بين معرفت نفس و معرفت پروردگار، استعدادهاي بالقوه در فطرت انسان به فعليت خواهند رسيد؛ و لذا نفس ناطقه احراز و تمام قواي نفس ازجمله وهم و غضب و شهوت تسليم عقل سليم و انبيا شده و به جنود رحماني تبديل خواهند شد و درنهايت مقام خليفة اللهي و سعادت ابدي حاصل خواهد شد.