اثر گچ و كوكوپيت بر برخي ويژگي‌هاي فيزيولوژيكي و رشد اسفناج در كشت هيدروپونيك در شرايط شور و غيرشور

اهداف: شوري آب و خاك يكي از مهمترين تنش هاي محيطي در ايران و بسياري از نقاط جهان است كه رشد و عملكرد گياهان ازجمله اسفناج ) Spinacia oleracea L. ( را كاهش ميدهد. بررسي ها نشان داده است كه مصرف كوكوپيت و گچ مي تواند تحمل گياه در برابر شوري را افزايش دهد.اين پژوهش براي بررسي اثر گچ (CaSO4.2H2O)، كوكوپيت و شوري سديم كلريد بر برخي ويژگي‌هاي فيزيولوژيكي و رشد اسفناج رقم ويروفلي انجام شد. مواد و روش ها: آزمايش به‌صورت فاكتوريل 2×2×4 و در قالب طرح كاملاً تصادفي و با سه تكرار در شرايط گلخانه‌اي انجام شد. فاكتورهاي آزمايش شامل گچ در چهار سطح صفر، 3، 9 و 27 درصد (جرمي:جرمي)، شوري در دو سطح صفر و 110 ميلي‌مولار سديم كلريد در محلول غذايي و كوكوپيت سري‌لانكا در دو سطح صفر و 15 درصد (جرمي:جرمي) بودند. اثر گچ بر ويژگي‌هاي موردِمطالعه به سطح گچ، كوكوپيت و شوري بستگي داشت. مصرف 3 درصد گچ بر ماده خشك ريشه و شاخساره، ارتفاع گياه و تعداد برگ اثر معنادار نداشت. مصرف 9 و 27 درصد گچ اين ويژگي‌ها را برخلاف انتظار در هر دو شرايط شور و غيرشور به‌طور معنادار كاهش داد. اثر شوري بر ويژگي‌هاي موردِمطالعه در شرايط با و بدون كوكوپيت متفاوت بود. اثر كوكوپيت بر تمام ويژگي‌هاي موردِمطالعه معنادار بود اما نحوه اثر آن به سطح شوري و گچ بستگي داشت. حساسيت ريشه گياه اسفناج به تنش شوري سديم كلريد بيشتر از شاخساره بود. استفاده از كوكوپيت در بستر پرليت، براي كشت هيدروپونيك گياه اسفناج توصيه نشد. در تيمارهاي داراي كوكوپيت، سطوح بالاي گچ با افزايش شوري، باعث كاهش ماده خشك ريشه و شاخساره، ارتفاع بوته، تعداد برگ، شاخص كلروفيل برگ و فلورسانس كلروفيل برگ شد. انجام پژوهش‌هاي بيشتر با سطوح كمتر گچ و كوكوپيت، غلظت كمتر كلسيم و سولفات در محلول غذايي و استفاده از كوكوپيت‌هاي ديگر در شرايط شور و غيرشور پيشنهاد مي‌شود.