تحليل خطرپذيري مسير خطوط لوله نفت و گاز با استفاده از GIS و تكنيك FAHP ( مطالعه‌ي موردي ميدان نفتي مارون )

امروزه سهم زيادي از منابع انرژي دنيا را نفت و گاز تشكيل مي دهد. حمل و نقل نفت خام و محصولات آن به روش هاي مختلفي انجام مي شود كه از اين ميان بيشترين سهم انتقال، بر عهده خطوط لوله ي انتقال است. با توجه به گستردگي خطوط در مناطق مختلف تأسيساتي و يا حتي مسكوني و همچنين پتانسيل بالاي آسيب پذيري، ايمني خطوط لوله و رعايت اصول مديريت خطرپذيري آن از اهميت ويژه اي برخوردار است. اين پژوهش با هدف پهنه بندي خطرپذيري مسير خطوط لوله با استفاده از روش تحليل سلسله مراتبي فازي( FUZZY-AHP ) و تلفيق اطلاعات سنجش ازدور (RS) و سيستم اطلاعات جغرافيايي( GIS ) در منطقه ميدان نفتي مارون استان خوزستان انجام شده است. در پهنه بندي خطرپذيري مسير خطوط لوله، پس از شناسايي لايه هاي مؤثر (تأسيسات/ فني و محيطي) وزن هركدام از معيارها و زير معيارها با استفاده از نظرات كارشناسان و روش تحليل سلسه مراتبي - فازي محاسبه گرديد. نقشه ي خطرپذيري خطوط لوله يكبار از منظر فني و بار ديگر از منظر عوامل محيطي براي پيامد ناشي از نشت گاز و پيامد ناشي از نشت سيالات مايع نفتي پهنه بندي گرديد. سپس نقشه هاي نهايي به دست آمده از هر دولايه محيطي و فني به منظور تهيه نقشه پهنه بندي خطرپذيري نهايي مسير خطوط لوله باهم تلفيق شدند. درنهايت تلفيق نقشه هاي خطرپذيري نهايي( محصولات نفتي مايع و گاز) و مسير خطوط لوله نفت و گاز موجود در منطقه نفتي مارون نشان داد كه در قسمت جنوب و جنوب شرقي منطقه مسير خطوط لوله در صورت وقوع حوادث ناشي از نشت محصولات نفتي مايع ميتواند خطرپذيرتر از ساير مناطق باشد . همچنين ميزان خطرپذيري ناشي از نشت گاز نسبت به نشت محصولات 301 كيلومتر / مايع نفتي در اين مناطق بسيار بيشتر بوده است و حدود 14 درصد از مسير خط لوله ميدان نفتي، معادل مسيري به طول حدود 20 را شامل ميشود. اين مسير براي رخداد نشت مايع نفتي معادل 88 10 درصد از مسير كلي خطوط لوله را شامل ميشود. طبق / كيلومتر است كه 14 نقشه كاربري منطقه اين مسير بيشتر از زمين هاي كشاورزي، جاده هاي اصلي و پل ها مي گذرد. درنتيجه با اطلاع از اين مسئله پيامدهاي ناشي از حوادث با مديريت صحيح اين موضوع مي تواند قابل كنترل باشد.