ارزيابي مكاني مناطق در معرض ريسك فرونشست زمين در روستاي فدافن، شهرستان كاشمر

رشد جمعيت همراه با توسعه صنعت و كشاورزي، افزايش مصرف آب را به‌دنبال داشته‌است. محدوديت منابع آب‌هاي سطحي، باعث برداشت بيش ‌ازحد از سفره‌هاي آب زيرزميني گرديده و پيامدهاي جبران‌ناپذيري را بر منابع آب و محيط‌زيست كشور وارد كرده‌ است؛ از جمله پديده فرونشست، كه اغلب دشت‌هاي كشور را فراگرفته است. هدف اين پژوهش، شناسايي عوامل موثر و مناطق در معرض ريسك فرونشست در روستاي فدافن كاشمر است. جهت پهنه‌بندي ريسك، طي سال 1398،عوامل سنگ‌شناسي، كاربري‌اراضي، خاك‌شناسي، ميزان برداشت از آبخوان، فاصله از آبراهه، گسل، چاه‌هاي بهره‌برداري، چشمه و قنات‌ها و نيز عوامل ژئومورفولوژي شامل شيب، جهت و ارتفاع بررسي و هر يك از عوامل، تبديل به يك لايه اطلاعاتي شد و با الگوريتم جنگل تصادفي در نرم‌افزار R، مدل‌سازي و ارزيابي انجام گرديد. سپس جهت تعيين نواحي مستعد فرونشست، نقشه‌هاي پهنه‌بندي ريسك در پنج كلاس با دو روش ارزش اطلاعاتي و تراكم سطح در محيط ArcGIS استخراج شدند. نتايج نشان داد در روش‌هاي تراكم سطح و ارزش اطلاعات به‌ترتيب 97.01 و 91.04 درصد فرونشست‌ها دركلاس خطر خيلي زياد و زياد قرار گرفته است. بنابراين هر دو روش در پهنه‌بندي مناطق در معرض ريسك، موفق عمل كرده‌اند و عوامل برداشت از آبخوان و كاربري اراضي بيشترين اهميت در وقوع فرونشست را دارند. همچنين براساس منحني ROC، الگوريتم جنگل تصادفي با دقت بسيار بالا (93 درصد)، نتايج خوبي در اولويت‌بندي و اهميت عوامل مؤثر در فرونشست ارائه كرده‌ است و بخش جنوبي منطقه با كاربري مرتع، بيشترين ريسك و زراعت آبي در منطقه، كمترين ريسك در توسعه مكاني فرونشست‌ها را دارد.در نتيجه مديريت تغذيه آبخوان با پخش سيلاب‌ها و كاهش استحصال آب در جنوب منطقه مي‌تواند در كاهش ريسك وقوع و توسعه فرونشست‌ها موثر و كاربردي باشد.