آثار اِبنِ‌اَبِي‌الدُّنيا، كهن‌ترين منابعِ برخي از اقوال و حكاياتِ صوفيّه

ابن‌ابي‌الدُّنيا از محدّثان و نويسندگان معروف قرن سوم هجري و صاحب آثار و تصانيف پُرشماري است، با‌وجود‌اين، تا‌كنون، چنان‌كه بايد، مورد توجّه محقّقان ايراني واقع نشده است و دربارۀ آثارِ وي تقريباً هيچ پژوهشي به زبان فارسي در دست نيست. شمار فراواني از رسائل ابن‌ابي‌الدُّنيا در زمينۀ زهد و تصوّف است و دستمايه و مأخذِ نويسندگانِ صوفي‌مشربِ پس از او قرار گرفته است؛ از‌اين‌رو تأليفات ابن‌ابي‌الدُّنيا كهن‌ترين يا نخستين منبعِ بعضي از اقوال و حكاياتِ صوفيّان به شمار مي‌آيد. گواهي ما بر اين مدّعا، شناساييِ اقوال و حكاياتِ فراواني از او در بُستانُ العارفين و تُحْفَهُ الْمُريدين است كه كهن‌ترين يا نخستين منبعِ شناخته شده از آنها آثارِ ابن‌ابي‌الدُّنياست. تأليفاتِ ابن‌ابي‌الدُّنيا كه بيشتر مورد توجّهِ مترجمانِ احوالِ صوفيان واقع شده است، عبارت‌اند از: الرِّقَّهُ وَ البُكاء، مُجابِي الدَّعوه، المَنامات، التَّهَجُّد و قيامُ اللَّيل، ذَمُّ الدُّنيا، الزُّهد.