عنوان مقاله :
ناپيدايي گذراي رنج و آشكارگي ناپايدار لذت در نظام فلسفي شوپنهاور
پديد آورندگان :
جهاندار لاشكي ، پيام دانشگاه بينالمللي امام خميني(ره) , ملّايوسفي ، مجيد دانشگاه بينالمللي امام خميني(ره) - گروه فلسفه و حكمت اسلامي
كليدواژه :
ارادۀ معطوف به حيات , سرشت ايجابي رنج , ناپايداري لذت , بدبيني فلسفي , آرتور شوپنهاور
چكيده فارسي :
مفهوم اراده در نظام فلسفي شوپنهاور را ميتوان برآيند ژرفانديشي وي در باب مفهوم شيء فينفسه در نظام فلسفي كانت قلمداد كرد؛ مفهومي كه بهرغم جايگاه برجستهاش در روش استعلايي كانت، تبييني بايسته از آن ارائه نگرديد. اگرچه شوپنهاور با پرسش از چيستي/چهبودي حقيقت موجود در پسپشت اين عالم، درونمايه و نهاد هر پديدار موجود در جهان تصور را كه بهواسطۀ اصل دليل كافي و صورتهاي چهارگانهاش دريافته، به مفهوم اراده گره ميزند، اما با فراروي از گسترۀ جهان تصور و با آشكار شدن اراده بهمثابه شيء فينفسه و فهم اين اراده بهواسطۀ كالبد، ارادهورزيهاي پياپي در پديدارها و در ظرف حيات (كه ويژگي بنيادين اراده است) خود را بهنمايش ميگذارد كه از يكسو به تقلايي همواره ادامهدار و زايش رنج پايدار، و از سويي ديگر به لذت ناپايدار ميانجامد. در نتيجه چنين نگرشي، از وجود نوعي بدبيني در اين جهان پرده برداشته ميشود كه ميتوان آن را بهمثابه وجه تراژيك و مصيبتبار زندگي در نظر گرفت. در نوشتار پيش رو تلاش ميكنيم آشكار سازيم كه شوپنهاور با ارائۀ چه مقدماتي، رنج را امري ايجابي و پايدار، و در ديگر سو، لذت را امري سلبي و ناپايدار شمرده است. در اينصورت، آيا ميتوان رنج را بهمثابه قسمي شرطمقدم براي دستيابي به هرگونه لذت بهشمار آورد؟ برآيند مفاهيم يادشده چگونه به نگرش بدبينانه در عالم منتج ميگردد؟