تحليل مكاني - زماني توزيع آتش‌سوزي‌ها در ايران با استفاده از داده‌هاي ماهواره‌اي: شناسايي مناطق پرخطر و دوره‌هاي بحراني

آتش‌سوزي‌ها يكي از مهم‌ترين چالش‌هاي زيست‌محيطي ايران به شمار مي‌روند. اين پژوهش با هدف شناسايي استان‌هاي پرخطر و دوره‌هاي بحراني وقوع آتش‌سوزي‌ها به تحليل الگوهاي مكاني و زماني آتش‌سوزي‌ها طي دوره 1382 تا 1402 در ايران، با استفاده از داده‌هاي ماهواره‌اي پرداخته است. هدف نهايي اين تحقيق، بهبود مديريت آتش‌سوزي‌ها با ارائه مكان استقرار بهينه ايستگاه‌هاي آتش‌نشاني در استان‌هاي پرخطر است. پژوهش از سري زماني داده‌هاي ماهواره‌اي و پلتفرم Google Earth Engine و GIS، و مدل‌سازي رگرسيوني چند متغيره و برآورد چگالي كرنل (KDE) جهت شناسايي عوامل محيطي مؤثر و مناطق پرتكرار و دوره‌هاي بحراني وقوع آتش‌سوزي استفاده كرده است. يافته‌ها نشان مي‌دهند كه در طول دوره 20ساله، مجموعاً 955600 كيلومترمربع از اراضي ايران دچار آتش‌سوزي شده‌اند. بيشترين مساحت سوخته شده در سال ۱۳۸۹ به ميزان 7722 كيلومترمربع و كمترين آن در سال 1401 به ميزان 3031 كيلومترمربع ثبت‌شده است. همبستگي بين بارش ماهانه و مساحت سوخته شده معادل ۰٫۲۴- محاسبه شد كه نشان‌دهنده رابطه معكوس بين افزايش بارندگي و كاهش آتش‌سوزي‌ها است. استان‌هاي خوزستان(۲۵۰۰۰ كيلومترمربع)، فارس و ايلام با بيشترين مساحت سوخته شده را طي اين دوره تجربه كرده‌اند و محل بهينه براي استقرار ايستگاه‌هاي آتش‌نشاني هستند. همچنين، فصل تابستان، به‌ويژه در سال‌هاي ۱۳۸۹ و ۱۳۸۶، بيشترين تعداد و مساحت آتش‌سوزي‌ها را داشته است. اين پژوهش با شناسايي الگوهاي مكاني و زماني، محل بهينه استقرار ايستگاه‌هاي آتش‌نشاني در مناطق استان‌هاي مذكور را پيشنهاد مي‌دهد.