مطالعه نوسانات جمعيت و پراكنش فضايي تريپس پيازThrips tabaci Lindeman (Thysanoptera: Thripidae) در مزارع لوبياي شهرستان سنندج، استان كردستان

تريپس پياز، Thrips tabaci Lindeman آفتي پلي فاژ است و تاكنون از روي گياهان مختلفي گزارش شده است. در تحقيق حاضر، نوسانات جمعيت و پراكنش فضايي اين آفت در شرايط مزرعه اي در سال هاي 1401 و 1402، روي لوبيا رقم كانيون در شهرستان سنندج (استان كردستان) مورد بررسي قرار گرفت. برگ لوبيا به‌عنوان واحد نمونه برداري انتخاب شد. نمونه برداري ها به‌صورت هفتگي انجام و براي اين كار در هر نوبت 52 بوته لوبيا انتخاب و از هر بوته ي لوبيا سه برگ پاييني، مياني و بالايي انتخاب و برگ ها روي سيني سفيد تكانده شد و سپس تريپس‌هاي داخل سيني با قلم‌موي نرم به داخل اپندورف حاوي الكل اتيليك 75 درصد منتقل شدند. نتايج اين مطالعه نشان داد كه جمعيت تريپس پياز از تيرماه در مزرعه فعال بوده و به‌تدريج به ميزان فعاليت و تراكم آن ها افزوده شد به‌طوري‌كه كه بيش ترين جمعيت تريپس پياز در سال 1401، در هفته ي اول مرداد ماه با ميانگين (14/0± 65/11) و در سال 1402 در اواخر مرداد ماه با ميانگين (23/0± 29/11) تريپس در واحد نمونه برداري مشاهده شد. هم چنين بيش ترين ميانگين تعداد تريپس پياز با اختلاف معني داري در برگ هاي پاييني نسبت به برگ هاي مياني و بالايي لوبيا مشاهده گرديد. نتايج توزيع فضايي آفت نشان داد كه براساس هر دو روش تيلور و آيوائو، پراكنش فضايي تريپس پياز از نوع يكنواخت بود. به‌طور كلي نتايج اين مطالعه نشان داد كه جمعيت تريپس پياز در هر دو سال مورد مطالعه در مرداد ماه به اوج خود مي رسد. هم چنين بر اساس نيكويي برازش، روش آيوائو براي برآورد توزيع فضايي آفت مناسب تر از روش تيلور ارزيابي شد.