رويكرد «از آنِ خودسازي هنري» در منتخبي از نمونه‌هاي تصويري قالي دست‌باف ايران

«ازآن خودسازي» رويكردي نو در هنر عصر پسامدرن است كه با نگاه به آثار گذشته و استفادۀ آگاهانه از آن­ها به ميزان دلخواه و در راستاي خلق مفهومي نو و بيان ايده اي تازه بدون قصد فريب مخاطب، صورت مي گيرد. ازآن خودسازي به واقع استفاده از آثار ديگران يا دخل و تصرف درآن­ها به­ صورت تغيير، افزودن و يا كاستن از عناصر و تركيب‌بندي آن­ها به قصد آفرينش اثري جديد است. اين رويكرد در هنرهاي بومي نظير قالي دست­باف به صورت محدودتر و متفاوت تر و صرفاً در برخي قالي هاي تصويري، اتفاق مي افتد؛ اگرچه امروزه صرفاً در «تابلوبافي» نمودار است. از اين رهگذر، پرسش اصلي اين پژوهش اين است كه رويكرد ازآن خودسازي در قالي­بافي چگونه اتفاق مي افتد و ويژگي هاي آن كدام است؟ هم­چنين تبيين رويكرد ازآن خودسازي در اين هنر بومي و تحليل و بررسي ابعاد و سازوكارهاي موجود درآن، هدف اين پژوهش است. خلاصه يافته هاي اين پژوهش چنين است: هنرمند، در اين هنر بومي، طراح (براي قالي شهري باف) و بافنده (براي قالي روستايي و عشايري) نه به قصد خلق مفهومي جديد، بلكه از سر ذوق و صرفاً بازنمايي يا تجليل از شخصيت مشاهير، اثري را خلق مي كند. دراين رويكرد، اقتباس از آثار متنوع (نقاشي، عكاسي، معماري، مجسمه سازي، كاشي كاري، نقش برجسته ها، نگارگري، طبيعت و عناصر آن)، رخ مي نمايد. بيش­ترين موضوعات ازآن خودسازي در قالي، درارتباط با چهره ها و شمايل هاي شخصيت هاي اسطوره اي، سياسي، ديني، فرهنگي، علمي، طبيعت و عناصر آن بناها و آثار تاريخي است. هم­چنين پديدۀ امروزي تابلوبافي، نمودي از رويكرد ازآن خودسازي در نظام بافندگي است كه به­ صورت تكثير و كپي دقيق و يكسان با رويكرد ازآن خودسازي در آثار تجسمي به ويژه نقاشي مي باشد. اين پژوهش از نوع كيفي و توسع‌ه­اي و روش تحقيق از نوع توصيفي-تحليلي و شيوۀ گردآوري داده ها كتابخانه اي مي باشد.