بررسي رابطهٔ گفتمان ملي‌گرايي و انجمن هنري «خروس جنگي» و گالري آپادانا؛ مطالعهٔ موردي «نماد خروس»

رابطۀ تحولات سياسي و اجتماعي سال‌‌هاي 1320 تا 1332 با هنر نوگراي ايران، موضوع نوشتار پيش رو است. پس از كناره‌گيري رضاشاه، سياست‌هاي فرهنگي از يك سو بر پايۀ ملي‌گرايي بود كه از آغاز تاجگذاري پهلوي اول برنامه‌ريزي شد؛ و از سوي ديگر متأثر از جهان‌بيني ماركسيستي-لنينيستي حزب توده. در اواخر دهۀ بيست نوع ديگري از ملي‌گرايي متأثر از بحران نفت و دمكراسي ظهور يافت كه به عنوان ملي‌گرايي ليبرال شناخته مي‌شود. آنچه كه مسئلۀ نوشتار پيش رو است، عدم توجه كافي به رابطۀ ميان نهضت ملي و آثار و گروه‌هاي هنري است كه موضوع و فلسفۀ تأسيس آنها در پيوند با آرمان‌هاي نهضت ملي ايران باشد؛ در اين پژوهش با بررسي نماد خروس و تكيه بر انجمن هنري خروس جنگي و گالري آپادانا، كه همزمان با تأسيس نهضت ملي اعلام موجويت كردند، كوشش مي‌شود تا اين خلاء به بحث گذاشته شود؛ لذا پرسش تحقيق اين است كه چگونه اهداف نهضت ملي در فضاي حاكم بر آن دوره در آثار و انجمن‌هاي هنري نمود پيدا مي‌كند؟ هدف پژوهش پيش رو تمركز بر روي اين وجه تاريخيِ فرهنگ ايران معاصر است و نتايج حاصل از پژوهش نشان مي‌دهد كه تقارن تاريخي تأسيس خروس جنگي و جبهۀ ‌ملي يك تصادف تاريخي نيست و گروه‌هاي هنري در همين دوران، با تأثير از تحولات بنيادين اجتماعي-سياسي، به منصۀ ظهور رسيدند؛ انجمن خروس جنگي و گالري آپادانا به عنوان جنبش‌هاي پيشگام، در پي ايجاد هنرِ ملي، همسو با هويت و فرهنگ ايراني بودند و همزماني نهضت ملي شدن نفت و گفتمان آن، بر شكل گيري اين فرايند موثر بوده است. به عبارت ديگر، نوعي رابطۀ در هم تنيدۀ سياسي-فرهنگي جامعه را به سمت و سويي برد تا هنرمند نيز به فراخور دانش، موقعيت اجتماعي و نگرش زيباشناسانۀ خود به تحولات پاسخ دهد. روش پژوهش توصيفي-تحليلي است و گردآوري اطلاعات به صورت كتابخانه‌اي انجام گرفته است.