تأثير باكتري‌هاي حل‌كننده فسفات در تأمين فسفر از سنگ فسفات و بهبود رشد دانهال‌هاي پسته (Pistacia vera L.) در سطوح مختلف شوري آب آبياري

استفاده از باكتري‌هاي حل‌كننده فسفات (PSB) متحمل به شوري از روش‌هاي مؤثر در افزايش كارايي سنگ فسفات، تأمين فسفر مورد نياز گياه و بهبود رشد آن در محيط‎هاي شور مي‌باشد. به‌منظور بررسي نقش PSB در تأمين فسفر مورد نياز دانهال‌هاي پسته در شرايط شور، آزمايشي ‌به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كامل تصادفي با سه تكرار در شرايط گلخانه‌اي انجام شد. فاكتورهاي آزمايشي شامل PSB در سه سطح [شاهد (PSB0)، باكتري Pseudomonas sp. 1 (PSB1) و باكتري Pseudomonas sp. 2 (PSB2)]، سنگ فسفات در دو سطح (صفر و 30 ميلي‎گرم فسفر از منبع سنگ فسفات) و شوري آب آبياري در سه سطح (صفر، 5 و 10 دسي زيمنس بر متر) بود. نتايج نشان داد كه شوري آب موجب كاهش وزن خشك اندام هوايي و ريشه، كلروفيل، كاروتنوئيدها، مقدار نسبي آب و شاخص پايداري غشاي برگ و غلظت فسفر اندام هوايي و ريشه دانهال‌هاي پسته گرديد. در مقابل، پرولين، قندهاي محلول و سديم با افزايش شوري آب در برگ دانهال‌ها انباشته شد. با توجه به نتايج، اگرچه كاربرد سنگ فسفات به‌تنهايي تأثير چنداني بر شاخص‌هاي مورد مطالعه نشان نداد، امّا كاربرد ‌هم‌زمان آن با باكتري‌ها بيشترين نقش را در بهبود رشد دانهال‌هاي پسته ‌به‌ويژه در شرايط شور داشت. بيشترين مقدار وزن خشك اندام هوايي (1/89 گرم بر دانهال) و ريشه (1/59 گرم بر دانهال)، كلروفيل b (1/30 ميلي‎گرم بر گرم وزن تر)، كاروتنوئيدها (1/35 ميلي‎گرم بر گرم وزن تر)، قندهاي محلول (59/1 ميلي‎گرم بر گرم وزن تر)، پرولين (36/7 ميلي‎گرم بر گرم وزن تر)، مقدار نسبي آب برگ (91/0 درصد)، شاخص پايداري غشا (84/0 درصد)، غلظت فسفر اندام هوايي (0/39 درصد) و غلظت فسفر ريشه (0/35 درصد) از كاربرد ‌هم‌زمان سنگ فسفات و باكتري‌ها (‌به‌ويژه سويه PSB2) در شرايط غيرشور ‌به‌دست آمد. از طرفي، تلقيح با PSB (هم ‌به‌صورت مجزا و هم همراه با سنگ فسفات) موجب كاهش تجمع سديم در اندام هوايي و ريشه دانهال‌هاي پسته شد. ازاين‌رو، استفاده از باكتري‎هاي حل‌كننده فسفات با كارايي بالا و خصوصيات محرك رشدي مناسب، مي‎تواند علاوه‎بر افزايش كارايي سنگ فسفات و تأمين فسفر مورد نياز دانهال‌ها موجب بهبود رشد و افزايش مقاومت آن‌ها به تنش شوري گردد.