اثر همزيستي اندوفيت‌هايAspergillus niger وOD14 Bacillus aquimaris با دانهال‌هاي مكزيكن لايم تحت شرايط تنش شوري

رشد و عملكرد گياهان به‌سبب تنش‌هاي زنده و يا غير زنده متعدد محدود مي‌شود. در سال‌هاي اخير، افزايش خشكي و خشكسالي در ايران روي كيفيت آب آبياري تأثيرگذار بوده و آن‌را به سمت شور شدن سوق داده است. ميكروارگانيسم‌هاي اندوفيت نقش مهمي در محافظت از گياهان ميزبان خود در برابر تنش­هاي زيستي و غيرزيستي ايفا مي‌كنند. در اين مطالعه، از تركيب اندوفيتي قارچي Aspergillus niger و باكتريايي OD14 Bacillus aquimaris همزيست با جلبك دريايي، به‌ترتيب در غلظت‌هاي 10^6×1 سلول در يك ميلي‌ليتر و 10^8×1 سلول در يك ميلي‌ليتر، به‌منظور ارتقاء تحمل دانهال‌هاي ليموترش رقم مكزيكن لايم نسبت به تنش شوري استفاده شد. اندوفيت قارچي و باكتريايي بر اساس مورفولوژيك و مولكولي (به‌ترتيب بر پايه تكثير نواحي ITS1 و ITS4 و ژن 16s rRNA) با استفاده از تكنيك PCR مورد شناسايي قرار گرفتند. تلقيح در مرحله هشت ماهگي دانهال‌ها انجام و پس از گذشت سه ماه، تنش شوري صفر، 2000، 4000 و 6000 ميكروزيمنس بر سانتي‌متر به‌صورت مرحله به مرحله اعمال شد. پس از هشت هفته، صفات مورفولوژيك، بيوشيميايي، آنتي‌اكسيداني و ميزان رنگدانه‌هاي فتوسنتزي دانهال‌ها مورد ارزيابي قرار گرفتند. آزمايش به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار انجام شد. نتايج نشان دادند، اكثر صفات مورد بررسي، اختلاف معني‌داري نسبت به نمونه‌هاي شاهد داشتند. در شوري 6000 ميكروزيمنس بر سانتي‌متر، اندوفيت باعث افزايش وزن تر و خشك ساقه (به‌ترتيب 206/81 و 202/38 درصد)، وزن تر و خشك برگ (به‌ترتيب 203/49 و 870/58 درصد) و وزن تر و خشك ريشه (به‌ترتيب 347/41 و 421/95 درصد) نسبت به شاهد شد. تركيب اندوفيتي توانسته بود سطح رنگدانه‌هاي فتوسنتزي از جمله كلروفيل a (65/21 درصد)، كلروفيل b (11/9 درصد) و كاروتنوييدها (59/09 درصد) را به‌طور معني‌داري نسبت به شاهد افزايش دهد. در بررسي ظرفيت آنتي‌اكسيداني دانهال‌ها در بالاترين سطح شوري، تركيب اندوفيتي توانسته بود باعث روند افزايشي آنزيم‌هاي آنتي‌اكسيدانت كاتالاز (141/84 درصد)، پراكسيداز (66/8 درصد)، سوپراكسيد ديسموتاز (60/01 درصد)، گلوتاتيون ردوكتاز (232/41 درصد) و اسكوربيك پراكسيداز (24/88 درصد) نسبت به شاهد شود. همچنين، تركيب اندوفيتي توانست باعث كاهش معني‌دار مالون دي آلدئيد (35/18 درصد) و افزايش قندهاي محلول (17/85 درصد) و پروتئين كل (22/62 درصد) در دانهال‌هاي تلقيح شده نسبت به شاهد شود. به‌طور كلي، اندوفيت‌هاي قارچي و باكتريايي همزيست با ماكروجلبك‌ها مي‌توانند به‌عنوان گزينه مناسب براي افزايش تحمل گياهان نسبت به تنش‌هاي زيستي و غير زيستي از جمله شوري مورد استفاده قرار گيرند.