مقايسهٔ اثربخشي درمان توان‌بخشي شناختي و درمان مبتني‌بر ذهن‌آگاهي بر اضطراب بيماران مبتلا به پرفشاري خون: يك كارآزمايي باليني تصادفي‌شده

زمينه و هدف: فشارخون بالا، از بيماري‌هاي مزمن شايع در جهان به‌شمار مي‌رود. پژوهش حاضر با هدف مقايسهٔ اثربخشي درمان توان‌بخشي شناختي و درمان مبتني‌بر ذهن‌آگاهي بر اضطراب بيماران مبتلا به پرفشاري خون انجام شد. روش‌بررسي: پژوهش حاضر يك كارآزمايي باليني تصادفي‌شدهٔ دوسوكور از نوع پژوهش‌هاي نيمه‌آزمايشي و براساس طرح پيش‌آزمون و پس‌آزمون و پيگيري دوماهه با گروه گواه بود. جامعهٔ مطالعه‌شده را تمامي افراد مبتلا به فشارخون شهر رشت تشكيل دادند كه در سال ۱۴۰۰ به بيمارستان تخصصي قلب حشمت شهر رشت مراجعه كردند. از اين جامعه، ۵۱ نفر داوطلب واجد شرايط به‌صورت دردسترس وارد مطالعه شدند و به‌روش تصادفي در دو گروه آزمايش درمان توان‌بخشي شناختي و درمان مبتني‌بر ذهن‌آگاهي و يك گروه گواه (هر گروه هفده نفر) قرار گرفتند. درمان مبتني‌بر ذهن‌آگاهي به‌مدت دو ماه طي هشت جلسه به‌صورت برخط و گروهي و جلسات توان‌بخشي شناختي با استفاده از كامپيوتر در ده جلسهٔ شصت‌دقيقه‌اي به‌شيوهٔ حضوري و انفرادي اجرا شد. ابزار پژوهش، پرسش‌نامهٔ اضطراب بك (بك و همكاران، ۱۹۸۸) بود. داده‌ها با استفاده از آزمون خي‌دو، آزمون تحليل واريانس يك‌طرفه، آزمون تحليل واريانس با اندازه‌‌گيري مكرر و آزمون تعقيبي بونفروني در سطح معناداري ۰٫۰۵ در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۶ تحليل شدند. يافته‌ها: اثر زمان، اثر گروه و اثر متقابل گروه و زمان بر متغير اضطراب معنادار بود (۰٫۰۰۱ p). بين گروه‌هاي توان‌بخشي شناختي و ذهن‌آگاهي از لحاظ اثربخشي در پس‌آزمون و پيگيري بر كاهش اضطراب درمقايسه با گروه گواه تفاوت معناداري وجود داشت (۰٫۰۰۱ p)؛ درحالي‌كه بين دو گروه آزمايش در پس‌آزمون (۰٫۶۱۶=p) و پيگيري (۰٫۲۲۱=p) از لحاظ اثربخشي بر كاهش اضطراب تفاوت معناداري مشاهده نشد.نتيجه‌گيري: براساس يافته‌هاي پژوهش، هر دو درمان توان‌بخشي شناختي و درمان مبتني‌بر ذهن‌آگاهي بر كاهش اضطراب بيماران مبتلا به پرفشاري خون اثربخش‌اند؛ اما بين دو گروه توان‌بخشي شناختي و درمان مبتني‌بر ذهن‌آگاهي از لحاظ اثربخشي بر كاهش اضطراب تفاوت معناداري وجود ندارد.