بررسي اثربخشي بستهٔ پرورش كاركردهاي اجرايي دستي بر مهارت‌هاي اجتماعي و عملكرد خواندن كودكان داراي اختلال خواندن

زمينه و هدف: آموزش كاركردهاي اجرايي مي‌تواند بسياري از مشكلات مربوط به يادگيري مهارت‌هاي اجتماعي و فرايند خواندن را در دانش‌آموزان با اختلال خواندن برطرف كند؛ بنابراين هدف پژوهش حاضر، بررسي اثربخشي بستهٔ پرورش كاركردهاي اجرايي دستي بر مهارت‌هاي اجتماعي و عملكرد خواندن كودكان داراي اختلال خواندن بود.روش‌بررسي: روش پژوهش نيمه‌آزمايشي با طرح پيش‌آزمون و پس‌آزمون و پيگيري همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماري را تمامي دانش‌آموزان مقطع ابتدايي تشكيل دادند كه در سال ۱۴۰۱-۱۴۰۰ به مراكز اختلال يادگيري شهرستان سقز مراجعه كردند. براي انتخاب اعضا ابتدا فهرستي از اسامي كودكان با اختلال خواندن تهيه شد و از بين اين افراد سي نفر داوطلب واجد شرايط به‌عنوان نمونه وارد مطالعه شدند. سپس به‌طور تصادفي در دو گروه پانزده‌نفرۀ آزمايش و گواه قرار گرفتند. گروه آزمايش به‌مدت ده جلسهٔ نوددقيقه‌اي به‌صورت هفتگي مداخلهٔ آموزش بستهٔ كاركردهاي اجرايي دستي را دريافت كرد؛ اما گروه گواه به روال عادي خود ادامه داد. به‌منظور ارزيابي متغيرهاي پژوهش از پرسش‌نامۀ مهارت‌هاي اجتماعي (فرم معلم) (گرشام و اليوت، ۱۹۹۰) و آزمون خواندن و نارساخواني (نما) (كرمي نوري و مرادي، ۱۳۸۴) استفاده شد. تحليل داده‌ها با استفاده از آزمون تحليل واريانس با اندازه‌گيري مكرر و آزمون تعقيبي بونفروني ازطريق نرم‌افزار SSPS نسخهٔ ۲۳ و در سطح معناداري ۰٫۰۵ صورت گرفت.يافته‌ها: مداخلهٔ آموزش بستهٔ پرورش كاركردهاي اجرايي دستي موجب افزايش معنادار مهارت‌هاي اجتماعي (۰٫۰۰۱ p) و عملكرد خواندن (۰٫۰۰۱ p) در كودكان گروه آزمايش شد. در گروه آزمايش، اختلاف ميانگين مراحل پيگيري و پس‌آزمون در متغير عملكرد خواندن معنادار بود (۰٫۰۴۱=p)؛ اما اختلاف ميانگين مراحل پيگيري و پس‌آزمون در متغير مهارت‌هاي اجتماعي معنادار نبود (۰٫۱۲۳=p) كه حاكي از ماندگاري تأثير مداخلهٔ برنامۀ آموزش كاركردهاي اجرايي دستي بر متغيرهاي مذكور بود. نتيجه‌گيري: آموزش بستهٔ پرورش كاركردهاي اجرايي دستي بر بهبود مهارت‌هاي اجتماعي و عملكرد خواندن كودكان داراي اختلال خواندن مؤثر است؛ ازاين‌رو، آموزش مذكور مي‌تواند در كنار برنامه‌هاي آموزشي ديگر اين كودكان گنجانده شود.