مقايسهٔ اثربخشي درمان هيجان‌مدار با درمان شناختي-رفتاري مثبت‌نگر بر كاركردهاي مختل هيجاني، شناختي و رفتاري در زنان متأهل مراجعه‌كننده به مراكز مشاوره

زمينه و هدف: اختلال در كاركردهاي خانواده، مشكلات ناشي‌از ناسازگاري و نيز نارضايتي‌هاي زناشويي به‌طرق مستقيم و غيرمستقيم آثار زيانباري را براي زوج‌ها در پي دارد. مطالعهٔ حاضر با هدف مقايسهٔ اثربخشي درمان‌ هيجان‌مدار با درمان شناختي-رفتاري مثبت‌نگر بر كاركردهاي مختل هيجاني، شناختي و رفتاري در زنان متأهل مراجعه‌كننده به مراكز مشاوره انجام شد. روش‌بررسي: روش اين پژوهش، نيمه‌آزمايشي با طرح پيش‌آزمون، پس‌آزمون و پيگيري سه‌ماهه همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماري را تمامي زنان متأهل مراجعه‌كننده به مراكز مشاورهٔ سازمان فرهنگي‌هنري شهرداري شهر تهران در سال‌هاي ۱۳۹۶تا۱۳۹۷ تشكيل دادند. حجم نمونه ۴۵ نفر از زنان واجد شرايط داوطلب بود كه به‌صورت نمونه‌گيري هدفمند و تصادفي وارد مطالعه شدند و به‌طور تصادفي در دو گروه آزمايش و يك گروه گواه قرار گرفتند (هر گروه پانزده‌نفر). ابزارهاي جمع‌آوري داده‌ها، فرم كوتاه مقياس تجارب در روابط نزديك (وي و همكاران، ۲۰۰۷)، مقياس اسنادهاي ارتباطي (فينچام و برادبوري، ۱۹۹۲) و ويراست دوم مقياس مقابله با تعارض (رحيم، ۱۹۸۳) بود. صرفاً گروه‌هاي آزمايش مداخله‌هاي درمان هيجان‌مدار و درمان شناختي-رفتاري مثبت‌نگر را دريافت كردند. تحليل داده‌ها با استفاده از روش تحليل واريانس با اندازه‌گيري مكرر و آزمون‌هاي تعقيبي توكي و بونفروني در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۴ در سطح معناداري ۰٫۰۵ انجام پذيرفت. يافته‌ها: هر دو درمان بر كاهش كاركردهاي مختل هيجاني، رفتاري و شناختي مؤثر بود (۰٫۰۵ p). درمان شناختي-رفتاري مثبت‌نگر درمقايسه با درمان هيجان‌مدار بر كاهش كاركردهاي مختل شناختي و رفتاري در پس‌آزمون اثربخشي بيشتري داشت؛ اما درمان هيجان‌مدار درمقايسه با درمان شناختي-رفتاري مثبت‌نگر بر كاهش كاركرد مختل هيجاني در پس‌آزمون اثربخشي بيشتري داشت (۰٫۰۵ p). در ميانگين نمرات متغيرهاي مذكور بين مراحل پيش‌آزمون با پس‌آزمون و مراحل پيش‌آزمون با پيگيري تفاوت معنادار وجود داشت (۰٫۰۵ p)؛ اما بين مراحل پس‌آزمون با پيگيري تفاوت معنادار مشاهده نشد كه حاكي از ماندگاري درمان‌ها در دورۀ پيگيري بود (۰٫۰۵ p).نتيجه‌گيري: درمان شناختي-رفتاري مثبت‌نگر درمقايسه با درمان هيجان‌مدار در ميزان كاهش كاركردهاي مختل شناختي و رفتاري در پس‌آزمون اثربخشي بيشتري دارد. همچنين درمان هيجان‌مدار درمقايسه با درمان شناختي-رفتاري مثبت‌نگر در ميزان كاهش كاركرد مختل هيجاني در پس‌آزمون اثربخشي بيشتري دارد.