مقايسهٔ اثربخشي درمان‌ شناختي‌رفتاري ‌گروهي و درمان ذهن‌آگاهي مبتني‌بر كاهش استرس بر تصوير ‌بدني، اضطراب و پرخوري زنان چاق

زمينه و هدف: درمان‌ شناختي‌رفتاري‌ گروهي و درمان ذهن‌آگاهي ‌مبتني‌بر كاهش‌ استرس بر خصوصيات روان‌شناختي و رفتاري افراد چاق مؤثر است. پژوهش حاضر با هدف مقايسهٔ اثربخشي درمان‌ شناختي‌رفتاري‌ گروهي و درمان ذهن‌آگاهي‌ مبتني‌بر كاهش‌ استرس بر تصوير ‌بدني، اضطراب و پرخوري زنان‌ چاق انجام شد.روش‌بررسي: روش مطالعهٔ حاضر، نيمه‌آزمايشي با طرح پيش‌آزمون، پس‌آزمون و پيگيري با گروه گواه بود. جامعهٔ آماري را تمام زنان‌ چاق مراجعه‌كننده به مراكز مشاوره در سال‌هاي ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ به تعداد ۴۹۲ نفر در شهر ملاير تشكيل دادند. از بين آن‌ها ۴۵ نفر (پانزده نفر گروه درمان شناختي‌رفتاري ‌گروهي، پانزده نفر گروه درمان‌ ذهن‌آگاهي‌ مبتني‌بر كاهش‌ استرس، پانزده نفر گروه گواه) با استفاده از روش نمونه‌گيري غيرتصادفي دردسترس به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. آزمودني‌ها به پرسش‌نامهٔ چندبعدي نگرش فرد درمورد بدن خود (كش، 2000)، پرسش‌نامۀ اضطراب بك (بك و همكاران، ۱۹۸۸) و مقياس شدت پرخوري (گورمالي و همكاران، ۱۹۸۲)، قبل و پس از آموزش و در مرحلهٔ پيگيري پاسخ دادند. هر دو رويكرد درماني طي هشت جلسهٔ نوددقيقه‌اي صرفاً روي گروه‌هاي آزمايشي اجرا شد. داده‌ها با استفاده از روش تحليل واريانس با اندازه‌گيري مكرر و آزمون تعقيبي LSDدر نرم افزار SSPS نسخۀ 21 تحليل شد. سطح معناداري آزمون‌هاي آماري ۰٫۰۵در نظر گرفته شد.يافته‌ها: نتايج نشان داد، اثر زمان و اثر گروه بر هر سه متغير تصوير بدني، اضطراب و پرخوري معنادار بود (۰٫۰۰۱ p). بين گروه درمان شناختي‌رفتاري گروهي با گروه درمان ذهن‌آگاهي مبتني‌بر كاهش استرس، در متغيرهاي تصوير‌ بدني (۰٫۶۶۲=p)، اضطراب (۰٫۱۵۸=p) و پرخوري (۰٫۲۰۱=p) تفاوت معناداري وجود نداشت؛ اما در هر سه متغير وابسته بين دو گروه آزمايش با گروه گواه تفاوت معناداري مشاهده شد (۰٫۰۰۱ p). نتيجه‌گيري: براساس نتايج پژوهش، درمان‌ شناختي‌رفتاري گروهي و درمان‌ ذهن‌آگاهي مبتني‌بر كاهش استرس در بهبود خصوصيات روان‌شناختي مؤثر هستند و نمي‌توان هيچ‌يك را به‌عنوان تكنيك برتر در بهبود خصوصيات روان‌شناختي زنان‌ چاق محسوب كرد.