تبيين روابط ساختاري بين نيازهاي بنيادين روان‌شناختي و كيفيت زندگي با ميانجيگري هوش هيجاني در نوجوانان بي‌سرپرست و بدسرپرست

زمينه و هدف: از‌دست‌دادن محبت والدين موجب مي‌شود نيازهاي رشدي نوجوان ناكام بماند. اين امر بحران‌ها و آسيب‌هاي رواني-رفتاري-اجتماعي در بين نوجوانان بي‌سرپرست و بدسرپرست و كيفيت زندگي پايين‌تر را به‌دنبال دارد. هدف پژوهش حاضر تبيين روابط ساختاري بين نيازهاي بنيادين روان‌شناختي و كيفيت زندگي با ميانجيگري هوش هيجاني در نوجوانان بي‌سرپرست و بدسرپرست بود.روش‌بررسي: روش پژوهش حاضر توصيفي از نوع همبستگي بود. جامعهٔ آماري پژوهش را نوجوانان بي‌سرپرست و بدسرپرست ساكن در مراكز شبه‌خانوادهٔ استان تهران به تعداد ۱۶۳۹ نفر در سال ۱۳۹۸ تشكيل دادند. از ميان آن‌ها تعداد ۲۵۸ نفر به‌روش نمونه‌‌گيري دردسترس از نوزده مركز واقع در شهرستان‌هاي تهران، پرند، ري، شميرانات، شهريار و ملارد انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسش‌نامهٔ نيازهاي اساسي (صاحبي، ۱۳۸۲)، مقياس هوش هيجاني (شات و همكاران، ۱۹۹۸) و پرسش‌نامهٔ كيفيت زندگي سازمان جهاني بهداشت (۱۹۸۹) بود. داده‌هاي پژوهش حاضر استفاده از روش مدل‌سازي معادلات ساختاري و ضريب همبستگي پيرسون توسط نرم‌افزارهاي AMOS و SPSS در سطح معناداري ۰٫۰۵ تحليل شدند.يافته‌ها: نتايج نشان داد، نيازهاي بنيادين روان‌شناختي بر كيفيت زندگي داراي اثر كل بود (۰٫۰۰۱=p و ۰٫۳۹۸=β). نيازهاي بنيادين روان‌شناختي بر هوش هيجاني اثر مستقيم داشت (۰٫۰۰۱=pو ۰٫۶۸۷=β). هوش هيجاني بر كيفيت زندگي داراي اثر مستقيم بود (۰٫۰۰۱=p و ۰٫۶۱۸=β). همچنين نيازهاي بنيادين روان‌شناختي با ميانجيگري هوش هيجاني بر كيفيت زندگي اثر غيرمستقيم داشت (۰٫۰۰۱=p، ۰٫۴۲۵=β). همچنين مدل مفروض با داده‌هاي گردآوري‌شده برازش داشت (۱۱۴٫۰۳=۲x و ۰٫۹۵۷=CFI، ۰٫۹۳۰=GFI و ۰٫۸۹۳=AGFI و ۰٫۰۶۷=RMSEA).نتيجه‌گيري: براساس يافته‌هاي پژوهش در نوجوانان بي‌سرپرست و بدسرپرست هوش هيجاني رابطهٔ بين نيازهاي بنيادين را با كيفيت زندگي به‌صورت مثبت ميانجيگري مي‌كند.