طراحي و بررسي ويژگي‌هاي روان‌سنجي پرسش‌نامهٔ سلامت روان رانندگان تاكسي‌راني آنلاين

زمينه و هدف: رانندگان تاكسي‌راني آنلاين نيازمند صلاحيت‌هاي شناختي و روان‌شناختي هستند كه بايد سنجيده شود تا كيفيت خدمات اين بخش ارتقا يابد. هدف پژوهش حاضر طراحي و بررسي ويژگي‌هاي روان‌سنجي پرسش‌نامهٔ سلامت روان رانندگان تاكسي‌راني آنلاين بود. روش‌بررسي: اين پژوهش از نوع ابزارسازي و هنجاريابي بود كه در سال ۱۴۰۰ انجام شد. در بخش كمي، جامعهٔ آماري پژوهش را رانندگان تاكسي‌هاي آنلاين در شهر تهران تشكيل دادند. تعداد نمونه تقريباً شش برابر تعداد سؤال‌ها در نظر گرفته شد كه با احتساب ريزش نمونه، چهارصد نفر به‌صورت دردسترس انتخاب شدند. درنهايت ۳۱۱ پرسش‌نامهٔ تكميل‌شده به‌دست آمد. ابزار پژوهش، پرسش‌نامهٔ سلامت روان رانندگان تاكسي‌راني آنلاين بود. اين پرسش‌نامه توسط پژوهشگران مطالعۀ حاضر و پس از ارزيابي جامعي از مفاهيم سلامت روان مرتبط با وضعيت رانند‌گان تدوين شد. به‌منظور بررسي روايي محتوايي، نسبت روايي محتوا (CVR) و شاخص روايي محتوا (CVI) به‌كار رفت. براي بررسي روايي سازه و تعيين ساختار عاملي پرسش‌نامه، تحليل عاملي اكتشافي به‌روش تحليل مؤلفه‌هاي اصلي با چرخش واريمكس انجام شد. بررسي همساني دروني به‌شيوهٔ محاسبهٔ ضريب آلفاي كرونباخ و پايايي به‌شيوهٔ بازآزمايي (با فاصلهٔ دو هفته) صورت گرفت. تحليل داده‌ها به‌كمك نرم‌افزار SPSS نسخۀ ۲۱ در سطح معناداري ۰٫۰۵ انجام شد.يافته‌ها: نسبت روايي محتوا (CVR) براي پرسش‌نامه در دامنهٔ ۰٫۶۰تا۱درصد و شاخص روايي محتوا (CVI) برابر با ۰٫۷۰ برآورد شد. نتايج تحليل عاملي اكتشافي نشان داد، اين پرسش‌نامه هفت عامل را شامل مي‌شود و مجموع درصد واريانس تجمعي عامل‌ها برابر با ۵۸٫۷۵درصد است. ضريب آلفاي كرونباخ براي كل پرسش‌نامه برابر با ۰٫۸۵ و ضريب باز‌آزمايي نيز براي خرده‌مقياس‌ها در دامنهٔ ۰٫۶۹تا۰٫۸۴ قرار داشت و ضريب باز‌آزمايي كل پرسش‌نامه برابر با ۰٫۶۶ به‌دست آمد. نتيجه‌گيري: نسخهٔ فارسي پرسش‌نامهٔ سلامت روان رانندگان تاكسي‌راني آنلاين، از روايي و پايايي مطلوبي برخوردار است؛ ازاين‌رو اين پرسش‌نامه مي‌تواند به‌منظور ارزيابي سلامت روان افراد مشغول به فعاليت در شركت‌هاي تاكسي‌راني آنلاين، استفاده شود.