مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - مقايسهٔ اثربخشي مداخلات درماني آموزش نوروفيدبك و يكپارچه‌سازي ادراكي-حركتي بر افزايش مهارت‌هاي شناختي كودكان مبتلا به نقص توجه/بيش‌فعالي

چكيده فارسي :

زمينه و هدف: آموزش نوروفيدبك و فعاليت‌هاي يكپارچه‌سازي ادراكي-حركتي درمان‌هاي جايگزين و مكمل براي كودكان مبتلا به نقص توجه/بيش‌فعالي در نظر گرفته مي‌شوند كه هدف آن‌ها بهينه‌سازي توان‌مندي‌هاي مغزي است. هدف اين پژوهش، مقايسهٔ اثربخشي مداخلات درماني آموزش نوروفيدبك و يكپارچه‌سازي ادراكي-حركتي بر افزايش مهارت‌هاي شناختي كودكان مبتلا به نقص توجه/بيش‌فعالي بود.روش بررسي: روش پژوهش، نيمه‌آزمايشي با طرح پيش‌آزمون، پس‌آزمون و پيگيري ۴۵روزه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماري را دانش‏آموزان ۷تا۱۱سالۀ داراي نشانه‏هاي اختلال نقص توجه/بيش‌فعالي در شهر مشهد در سال ۱۳۹۸ تشكيل دادند. نمونهٔ پژوهش ۳۶ نفر از افراد واجد شرايط داوطلب شركت در مطالعه بودند كه در دو گروه آزمايش و يك گروه گواه قرار گرفتند. آموزش‌هاي نوروفيدبك و يكپارچه‌سازي ادراكي-حركتي، هركدام در ۳۶ جلسه صرفاً براي گروه‌هاي آزمايش اجرا شد. از فرم كوتاه مقياس درجه‌بندي والدين كانرز (كانرز و همكاران، ۱۹۹۸)، مقياس درجه‌بندي معلم كانرز (كانرز و همكاران، ۱۹۹۸)، نسخۀ نرم‌افزاري آزمون عملكرد پيوستۀ روزولد و همكاران (۱۹۵۶) و هوش‌آزماي تهران-استنفورد-بينه (افروز و كامكاري، ۱۳۸۵) براي جمع‌آوري داده‌ها استفاده شد. تحليل داده‌ها با استفاده از روش تحليل واريانس با اندازه‌‌گيري مكرر و آزمون‌هاي تعقيبي توكي و بونفروني در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۳ در سطح معناداري ۰٫۰۵ انجام شد. يافته‌ها: در ميانگين نمرات هوش غيركلامي، گروه آموزش نوروفيدبك با گروه يكپارچه‌سازي ادراكي-حركتي (۰٫۰۳۵=p) و با گروه كنترل (۰٫۰۱۸=p) تفاوت معناداري داشت؛ اما بين ميانگين نمرات هوش كلامي (۰٫۴۱۱=p) و هوش كلي (۰٫۱۲۷=p) بين دو گروه آزمايش تفاوت معناداري وجود نداشت؛ همچنين در هر دو گروه آزمايش، در ميانگين نمرات هر سه متغير مذكور در مراحل پيش‌آزمون با پس‌آزمون، پيش‌آزمون با پيگيري و پس‌آزمون با پيگيري تفاوت معناداري وجود داشت (۰٫۰۰۱ p). نتيجه‌گيري: باتوجه به يافته‌هاي پژوهش، در مقام مقايسه، به‌جز در هوش غيركلامي كه آموزش نوروفيدبك اثربخشي بيشتري درمقايسه با يكپارچه‌سازي ادراكي-حركتي دارد، هر دو رويكرد آموزش نوروفيدبك و يكپارچه‌سازي ادراكي-حركتي به‌عنوان درمان‌هاي جايگزين و مكمل، در مراحل پس‌آزمون و پيگيري بر افزايش توان‌مندي‌هاي شناختي كودكان مبتلا به نقص توجه/بيش‌فعالي مؤثرند.