مقايسهٔ اثربخشي درمان شناختي-رفتاري و درمان فراتشخيصي يكپارچه بر سازگاري اجتماعي نوجوانان داراي اختلال اضطراب فراگير

زمينه و هدف: اختلال اضطراب فراگير در نوجوانان با تجربهٔ مشكلاتي همچون نبود سازگاري اجتماعي همراه است كه پيامدهاي زيان‌باري براي آنان به‌دنبال دارد. پژوهش حاضر با هدف مقايسهٔ اثربخشي درمان شناختي-رفتاري و درمان فراتشخيصي يكپارچه بر سازگاري اجتماعي نوجوانان داراي اختلال اضطراب فراگير انجام شد. روش‌بررسي: روش پژوهش نيمه‌آزمايشي با طرح پيش‌آزمون و پس‌آزمون و پيگيري دوماهه همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماري را تمامي نوجوانان با اختلال اضطراب فراگير مراجعه‌كننده به مراكز مشاورهٔ شهر خرم‌آباد تشكيل دادند. از ميان آن‌ها ۴۵ نفر از نوجوانان واجد شرايط داوطلب به‌شيوهٔ دردسترس وارد مطالعه شدند و به‌‌طور تصادفي در دو گروه مداخله و يك گروه گواه (هرگروه پانزده نفر) قرار گرفتند. ابزار جمع‌آوري داده‌ها، خرده‌مقياس سازگاري اجتماعي در پرسش‌نامه‌ٔ سازگاري دانش‌آموزان (سينها و سينگ، ۱۹۹۳) بود. گروه‌هاي مداخله، درمان شناختي-رفتاري و درمان فراتشخيصي يكپارچه را هركدام به‌مدت دوازده جلسه دريافت كردند؛ اما براي گروه گواه هيچ مداخلهٔ درماني ارائه نشد. تحليل داده‌ها با روش تحليل واريانس با اندازه‌گيري مكرر و آزمون تعقيبي بونفروني در نرم‌افزار SSPS نسخهٔ ۲۵ در سطح معناداري ۰٫۰۵ صورت گرفت. يافته‌ها: اثر زمان، اثر گروه و اثر متقابل زمان و گروه بر متغير سازگاري اجتماعي معنادار بود (۰٫۰۰۱ p). ميانگين نمرات متغير سازگاري اجتماعي در گروه درمان شناختي-رفتاري (۰٫۰۱۰=p) و گروه درمان فراتشخيصي يكپارچه (۰٫۰۴۰=p) به‌طور معناداري بيشتر از گروه گواه بود؛ اما بين گروه‌هاي آزمايش تفاوت معناداري مشاهده نشد (۱٫۰۰۰=p). در دو گروه آزمايش تفاوت معناداري در ميانگين نمرات سازگاري اجتماعي در مراحل پيش‌آزمون-پس‌آزمون (۰٫۰۰۱ p) و پيش‌‌آزمون-پيگيري (۰٫۰۰۱ p) وجود داشت؛ اما تفاوت معناداري در ميانگين نمرات متغير سازگاري اجتماعي در مراحل پس‌آزمون-پيگيري مشاهده نشد (۰٫۶۶۷=p). نتيجه‌گيري: باتوجه به يافته‌هاي پژوهش، بين ميزان اثربخشي درمان شناختي-رفتاري و درمان فراتشخيصي يكپارچه تفاوت معناداري وجود ندارد؛ ازاين‌رو مي‌توان از اين دو رويكرد درماني به‌عنوان مداخلات مؤثر بر سازگاري نوجوانان داراي اختلال اضطراب فراگير بهره‌مند شد.