مدل‌سازي معادلات ساختاري ميزان ولع مصرف مواد مخدر در معتادان تحت درمان نگهدارنده با متادون براساس باورهاي غيرمنطقي، تنظيم هيجاني و همجوشي شناختي

زمينه و هدف: نقش متغيرهاي شناختي و هيجاني و پيچيدگي اعمال اثر اين متغيرها در بافت مصرف مواد و به‌ويژه ولع مصرف اهميت دارد؛ بنابراين هدف پژوهش حاضر، مدل‌سازي معادلات ساختاري ميزان ولع مصرف مواد مخدر در معتادان تحت درمان نگهدارنده با متادون براساس باورهاي غيرمنطقي، تنظيم هيجاني و همجوشي شناختي بود.روش‌بررسي: پژوهش حاضر از نوع همبستگي و براساس معادلات ساختاري بود. جامعهٔ مطالعه‌شده را افراد مبتلا به اعتياد تحت درمان نگهدارنده با متادون در مراكز درمان سرپايي زير نظر بهزيستي منطقهٔ چهارده شهر تهران تشكيل دادند كه در بازهٔ زماني اجراي پژوهش به اين مراكز مراجعه كردند. براي نمونه‌گيري در ابتدا هفت مركز به‌شكل تصادفي در نظر گرفته شد. سپس از هر مركز ۲۵ نفر از افراد داراي ملاك‌هاي ورود به پژوهش، به‌شكل هدفمند انتخاب شدند. متناسب با تعداد پارامترها، حجم نمونه نُه‌برابر تعداد پارامتر (۳۱ پارامتر) يعني معادل ۲۷۹ نفر برآورد شد؛ اما ۲۱ پرسش‌نامه به‌علت ناكامل‌بودن كنار گذاشته شد و درمجموع ۲۵۸ نفر مطالعه شدند. ابزارهاي پژوهش شامل پرسش‌نامۀ وسوسۀ موادمخدر (صالحي فدردي و برعرفان، ۱۳۸۸)، پرسش‌نامهٔ تنظيم شناختي هيجان (گارنفسكي و همكاران، ۲۰۰۱)، پرسش‌نامهٔ باورهاي غيرمنطقي (جونز، ۱۹۶۸) و پرسش‌نامهٔ همجوشي شناختي (گيلاندرز و همكاران، ۲۰۱۴) بود. داده‌ها با نرم‌افزارهاي SPSS نسخهٔ ۲۴ و AMOS نسخهٔ ۲۴ در سطح معناداري ۰٫۰۵ با روش مدل‌سازي معادلات ساختاري تجزيه‌وتحليل شدند. يافته‌ها: يافته‌ها، برازش مدل مفهومي را با داده‌هاي گردآوري‌شده نشان داد (۱٫۹۳=X2/df و ۰٫۹۳۲=CFI و ۰٫۹۰۲=GFI و ۰٫۸۶۹=AGFI و ۰٫۰۶۰=RMSEA). اثر غيرمستقيم راهبردهاي غيرانطباقي (۰٫۰۰۱=p، ۰٫۱۳۶=β) و راهبردهاي انطباقي بر ولع مصرف (۰٫۰۱۴=p، ۰٫۰۷۰-=β) معنادار بود. اثر غيرمستقيم باورهاي غيرمنطقي بر ولع مصرف معنادار به‌دست آمد (۰٫۰۰۱=p، ۰٫۱۲۰=β). نتيجه‌گيري:‌ براساس يافته‌هاي پژوهش حاضر نتيجه گرفته مي‌شود، باورهاي غيرمنطقي و راهبردهاي تنظيم هيجان ازطريق همجوشي شناختي، ولع افراد تحت درمان نگهدارنده با متادون را تحت‌تأثير قرار مي‌دهند.