مقايسهٔ اثربخشي درمان‌هاي فعال‌سازي رفتاري و فراشناختي بر نگراني تصوير بدني، اضطراب و افسردگي بيماران پسوريازيس

زمينه و هدف: پسوريازيس به‌عنوان يك بيماري پوستي به‌سبب اثرات ظاهري و ويژگي‌هاي باليني كه دارد، به‌صورت وسيعي بر سلامت روان بيماران مبتلا ‌تأثير مي‌گذارد؛ ازاين‌رو، پژوهش حاضر با هدف مقايسهٔ اثربخشي درمان‌هاي فعال‌سازي رفتاري و فراشناختي بر نگراني تصوير بدني و اضطراب و افسردگي بيماران پسوريازيس انجام شد.روش‌بررسي: مطالعه به‌روش نيمه‌آزمايشي با طرح پيش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه گواه انجام شد. جامعهٔ آماري را تمامي بيماران پسوريازيس مراجعه‌كننده به كلينيك‌هاي پوست بيمارستان رضوي و بيمارستان امام‌رضا(ع) مشهد در سال ۱۳۹۸ تشكيل دادند. از اين بين، ۴۵ نفر داراي نمرهٔ بيشتر از خط برش در پرسش‌نامهٔ نگراني از تصوير بدني (ليتلتون و همكاران، ۲۰۰۵) و مقياس درجه‌بندي اضطراب هميلتون (هميلتون، ۱۹۵۹) و پرسش‌نامهٔ افسردگي بك-ويرايش دوم (بك و همكاران، ۱۹۹۶)، به‌روش نمونه‌گيري دردسترس به‌طور داوطلبانه وارد مطالعه شدند. سپس به‌طور تصادفي در گروه‌هاي آزمايش و گواه (سه گروه پانزده‌نفره) قرار گرفتند. صرفاً هركدام از گروه‌هاي آزمايش در هشت جلسه به‌مدت دو ماه درمان فعال‌سازي رفتاري و درمان فراشناختي را دريافت كردند. داده‌ها با استفاده از شاخص‌هاي آمار توصيفي و آزمون تحليل كوواريانس تك‌متغيره و آزمون تعقيبي بونفروني در نرم‌افزار SSPS نسخهٔ ۲۶ با سطح معناداري كمتر از ۰٫۰۵ تجزيه‌وتحليل شدند. يافته‌ها: پس از كنترل اثر پيش‌آزمون، نتايج نشان داد كه تفاوت معناداري بين گروه‌هاي آزمايش و گروه گواه در نمره‌هاي پس‌آزمون علائم نگراني تصوير بدني (۰٫۰۰۱ p) و اضطراب (۰٫۰۰۱ p) و افسردگي (۰٫۰۰۱ p) بيماران پسوريازيس وجود داشت. تفاوت معناداري بين گروه درمان فعال‌سازي رفتاري با درمان فراشناختي در متغيرهاي افسردگي (۰٫۸۲۱=p) و اضطراب (۰٫۱۹۲=p) مشاهده نشد؛ اما در متغير نگراني تصوير بدني (۰٫۰۴۷=p) تفاوت معناداري بين دو گروه آزمايش وجود داشت و بيانگر برتري درمان فعال‌سازي رفتاري بود. نتيجه‌گيري: براساس نتايج پژوهش، درمان فعال‌سازي رفتاري و درمان فراشناختي بر نگراني تصوير بدني و اضطراب و افسردگي بيماران پسوريازيس اثربخش است و اثربخشي درمان فعال‌سازي رفتاري بر كاهش نگراني تصوير بدني بيشتر از درمان فراشناختي است.