مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - مقايسۀ اثربخشي درمان رابطۀ والد-كودك و درمان تركيبي رابطۀ والد-كودك و درمان دلبستگي در مادران دلبستهٔ ناايمن بر مشكلات رفتاري كودكان

چكيده فارسي :

زمينه و هدف: محيط خانواده مي‌تواند رشد عاطفي-اجتماعي كودكان و نوجوانان را به‌شدت تقويت كند يا مانع آن شود. اين پژوهش با هدف مقايسۀ اثربخشي درمان رابطۀ والد-كودك و درمان تركيبي رابطۀ والد-كودك و درمان دلبستگي در مادران دلبستهٔ ناايمن بر مشكلات رفتاري كودكان انجام شد.روش‌بررسي: روش پژوهش نيمه‌آزمايشي با طرح پيش‌آزمون، پس‌آزمون و پيگيري دوماهه همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماري پژوهش را مادران داراي كودكان دچار مشكلات رفتاري مراجعه‌كننده به كلينيك‌هاي مشاوره و روان‌شناختي واقع در منطقهٔ يك شهر تهران در سال‌هاي ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ تشكيل دادند. سي مادر داوطلب واجد شرايط با تشخيص سبك دلبستگي ناايمن براساس نسخهٔ كوتاه مقياس تجارب مربوط به روابط نزديك (وي و همكاران، ۲۰۰۷)، وارد مطالعه شدند. سپس در دو گروه آزمايش و يك گروه گواه قرار گرفتند (هر گروه ده نفر). در سه مرحلۀ آزمون، مادران به سياههٔ اختلال‌هاي رفتاري كودك (آخنباخ و رسكورلا، ۲۰۰۷) پاسخ دادند. گروه آزمايش اول، ده جلسه درمان رابطۀ والد-كودك و گروه آزمايش دوم، ده جلسه درمان رابطهٔ والد-كودك و ده جلسه درمان دلبستگي را دريافت كرد. براي تحليل داده‌ها از آزمون تحليل واريانس، آزمون تحليل واريانس با اندازه‌گيري مكرر و آزمون تعقيبي بونفروني در سطح معناداري ۰٫۰۵ در نرم‌افزار SPSS نسخۀ ۲۴ استفاده شد.يافته‌ها: بين دو گروه آزمايش در متغيرهاي افسردگي/گوشه‌گيري (۰٫۰۰۶=p)، رفتارهاي پرخاشگرانه (۰٫۰۱۳=p) و قانون شكنانه (۰٫۰۰۱=p) تفاوت معنادار وجود داشت؛ اما در بقيه متغيرها (اضطراب، شكايات جسماني، مشكلات اجتماعي، مشكلات تفكر و مشكلات توجه) بين دو گروه آزمايش تفاوت معنادار مشاهده نشد (۰٫۰۵ p). همچنين نتايج بيانگر تفاوت معنادار بين ميانگين‌هاي متغيرهاي مذكور در مراحل پيش‌آزمون با پس‌آزمون و پيگيري در گروه‌هاي آزمايش (۰٫۰۰۱=p) و ماندگاري اين تأثير در مرحلهٔ پيگيري بود (۰٫۰۵ p، ۰٫۰۱۷=p). نتيجه‌گيري: براساس يافته‌هاي پژوهش، ضمن اثربخشي هر دو درمان بر كاهش مشكلات رفتاري كودكان، در مقام مقايسه، در متغيرهاي افسردگي/گوشه‌گيري و رفتارهاي قانون‌شكنانه، درمان تركيبي اثربخشي بيشتري در مقايسه با درمان رابطۀ والد-كودك دارد و در متغير رفتارهاي پرخاشگرانه، درمان رابطۀ والد-كودك اثربخشي بيشتري در مقايسه با درمان تركيبي دارد.