تعيين اثربخشي فنون درمان شناختي-رفتاري بر كاهش باورهاي وسواسي در افراد داراي نشانه‌هاي اختلال وسواسي-اجباري

زمينه و هدف: لازمهٔ كمك به افراد داراي نشانه‌هاي اختلال وسواسي-اجباري براي حل مشكلات مربوط به وسواس، شناخت عوامل مؤثر بر باورهاي وسواسي است. پژوهش حاضر با هدف تعيين اثربخشي فنون درمان شناختي-رفتاري بر كاهش باورهاي وسواسي در افراد داراي نشانه‌هاي وسواسي-اجباري انجام شد.روش‌بررسي: روش پژوهش حاضر از نوع مطالعهٔ نيمه‌آزمايشي موردي و از نوع خط پايهٔ چندگانه بود. جامعهٔ پژوهش را افراد داراي نشانه‌هاي اختلال وسواسي-جبري در شهر تبريز در سال ۱۳۹۸ تشكيل دادند. حجم نمونهٔ پژوهش دو نفر از افراد داراي نشانه‌هاي اختلال وسواسي-جبري و روش نمونه‌گيري به‌صورت افراد واجد شرايط بود. بدين‌منظور، دو شركت‌كننده به‌طور هدفمند انتخاب شدند. براي جمع‌آوري داده‌هاي پژوهش از پرسش‌نامهٔ وسواسي-اجباري مادزلي (هاجسون و راكمن، ۱۹۷۷)، پرسش‌نامهٔ كنترل فكر (ولز و ديويس، ۱۹۹۴)، مقياس عدم تحمل بلاتكليفي (فريستون و همكاران، ۱۹۹۴)، پرسش‌نامهٔ اضطراب بك (بك و همكاران، ۱۹۹۶) و پرسش‌نامهٔ نگرش به مسئوليت (سالكووسكيس و همكاران، ۲۰۰۰) استفاده شد. براي تجزيه‌وتحليل داده‌ها، تحليل‌هاي نموداري و ترسيمي به‌كار رفت كه براساس صعود و نزول باورهاي وسواسي، قضاوت صورت گرفت. علاوه‌بر تحليل نموداري و ترسيمي، از فرمول درصد بهبودي براي بررسي معناداري باليني تغييرات و عيني‌سازي ميزان بهبود در آماج‌هاي درماني استفاده شد.يافته‌ها: نتايج نشان داد، اندازهٔ اثر درمان شناختي-رفتاري بر متغير نگرش به مسئوليت براي آزمودني اول ۱٫۹۸ و براي آزمودني دوم ۲٫۶۳ بود. اندازهٔ اثر درمان بر كنترل فكر براي آزمودني اول ۲٫۳۱ و براي آزمودني دوم ۱٫۸۳ به‌دست آمد. اندازهٔ اثر درمان بر اضطراب براي آزمودني اول ۲٫۸۳ و براي آزمودني دوم ۲٫۲۹ بود. همچنين اندازهٔ اثر درمان بر عدم تحمل بلاتكليفي براي آزمودني اول ۲٫۷ و براي آزمودني دوم ۲٫۵۶ به‌دست آمد. اين يافته‌ها تأثير درمان شناختي-رفتاري را بر كاهش باورهاي وسواسي در افراد داراي نشانه‌هاي وسواسي-اجباري نشان داد.نتيجه‌گيري: براساس يافته‌هاي پژوهش نتيجه گرفته مي‌شود، فنون درمان شناختي-رفتاري بر كاهش باورهاي وسواسي در افراد داراي نشانه‌هاي وسواسي-اجباري مؤثر است. از يافته‌هاي اين پژوهش مي‌توان در راستاي برنامه‌ريزي درماني و مداخلات باليني بهره جست.