مقايسهٔ اثربخشي درمان شناختي‌رفتاري و درمان مبتني‌بر پذيرش و تعهد بر افسردگي، اضطراب و استرس زنان باردار نخست‌زا

زمينه و هدف: لازمهٔ كمك به زنان باردار براي حل مشكلات مربوط به بارداري شناخت عوامل مؤثر بر افسردگي، اضطراب و استرس است. هدف پژوهش حاضر، مقايسهٔ اثربخشي درمان شناختي‌رفتاري و درمان مبتني‌بر پذيرش ‌و تعهد بر افسردگي، اضطراب و استرس زنان باردار نخست‌زا بود. روش‌بررسي: روش پژوهش از نوع نيمه‌آزمايشي با طرح پيش‌آزمون و پس‌آزمون و پيگيري دوماهه همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماري پژوهش را تمامي زنان باردار مراجعه‌كننده به بيمارستان‌هاي شهيد طالقاني و هدايت و اميرالمؤمنين شهر تهران در سال ۱۳۹۸، به تعداد ۱۵۷ نفر تشكيل دادند. از بين آن‌ها ۵۱ نفر از داوطلبان واجد شرايط با روش نمونه‌گيري دردسترس انتخاب شدند و به‌طور تصادفي در دو گروه آزمايش و يك گروه گواه (هر گروه هفده نفر) قرار گرفتند. گروه آزمايش اول طي هشت جلسهٔ ۱۲۰دقيقه‌اي درمان شناختي‌رفتاري و گروه آزمايش دوم طي هشت جلسهٔ ۱۲۰دقيقه‌اي درمان مبتني‌بر پذيرش ‌و‌ تعهد را دريافت كردند. داده‌ها با استفاده از مقياس افسردگي، اضطراب و استرس (لاويبوند و لاويبوند، ۱۹۹۵) جمع‌آوري شد. تحليل داده‌ها با آزمون تحليل واريانس يك‌راهه، آزمون تحليل واريانس با اندازه‌گيري مكرر و آزمون‌هاي تعقيبي توكي و بونفروني در سطح معناداري ۰٫۰۵ در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۲ صورت گرفت.يافته‌ها: در هر سه متغير افسردگي (۰٫۰۱۲=p)، اضطراب (۰٫۰۱۵=p) و استرس (۰٫۰۱۰=p) تفاوت معنا‌داري در پس‌آزمون بين ميانگين‌هاي دو گروه درماني مشاهده شد؛ همچنين بين ميانگين‌هاي دو گروه درماني با ميانگين‌هاي گروه گواه در متغيرهاي مذكور تفاوت معنا‌داري مشاهده شد (۰٫۰۰۱ p). نمرات متغيرهاي مذكور در هر دو گروه درماني، در مراحل پس‌آزمون و پيگيري با مرحلۀ پيش‌آزمون تفاوت معناداري داشت (۰٫۰۰۱ p)؛ اما تفاوت معناداري بين دو مرحلهٔ پس‌آزمون و پيگيري در متغيرهاي پژوهش مشاهده نشد (۰٫۰۵ p) كه اثربخشي درمان مبتني‌بر پذيرش و تعهد و درمان شناختي‌رفتاري را در مرحلهٔ پيگيري نشان داد. نتيجه‌گيري: براساس يافته‌هاي پژوهش نتيجه گرفته مي‌شود، درمان مبتني‌بر پذيرش ‌و‌ تعهد درمقايسه با درمان شناختي‌رفتاري بر كاهش افسردگي، اضطراب و استرس زنان باردار نخست‌زا اثربخش‌تر است.