مقايسهٔ اثربخشي دو رويكرد روانكاوي و طرح‌واره‌درماني در درمان اختلال شخصيت خودشيفته

زمينه و هدف: اختلالات شخصيت، الگوهاي درون‌ذهني و رفتاري بادوامي هستند كه با ملاك‌هاي فرهنگي مطابقت ندارند و موجب ناخشنودي فرد و مختل‌شدن كاركردهاي وي مي‌شوند؛ ازاين‌رو هدف پژوهش حاضر مقايسهٔ اثربخشي طرح‌واره‌درماني و روانكاوي در درمان اختلال شخصيت خودشيفته بود.روش‌بررسي: روش پژوهش نيمه‌آزمايشي با طرح پيش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماري پژوهش را تمامي افراد مراجعه‌كننده به كلينيك روان‌شناسي هم‌آوا و كلينيك بهزيستي تهران در سال ۱۳۹۸ تشكيل دادند كه تشخيص اختلال شخصيت خودشيفته گرفتند. نمونهٔ مطالعه‌شده سي نفر از بيماراني بودند كه به‌صورت تصادفي در دو گروه آزمايش روانكاوي و آزمايش طرح‌واره‌درماني و يك گروه گواه قرار گرفتند. لازم به ذكر است، در آغاز مطالعه ده نفر به هر گروه اختصاص يافتند كه در پايان آزمون با افت آزمودني‌ها در هر گروه سه نفر باقي ماندند. براي جمع‌آوري داده‌ها از پرسش‌نامهٔ چندمحوري باليني ميلون -ويرايش سوم (ميلون و همكاران، ۱۹۹۴) و پرسش‌نامهٔ شخصيت خودشيفته (راسكين و تري، ۱۹۸۸) استفاده شد. گروه آزمايشي اول درمان روانكاوي سنتي و گروه آزمايشي دوم طرح‌واره‌درماني را دريافت كرد؛ اما براي گروه گواه هيچ‌گونه درماني ارائه نشد. تحليل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماري SSPS نسخهٔ ۲۱ و روش تحليل كوواريانس تك‌‌متغيره (آنكوا) صورت گرفت. سطح معناداري آزمون‌ها ۰٫۰۵ در نظر گرفته شد.يافته‌ها: نتايج نشان داد، بين گروه گواه و گروه درمان روانكاوي در ميانگين‌هاي نمرات متغير اختلال شخصيت خودشيفته تفاوت معنادار وجود داشت (۰٫۰۰۱ p)؛ درحالي‌كه بررسي ميانگين‌ها در دو گروه گواه و طرح‌واره‌درماني (۰٫۰۶۹=p) و دو گروه روانكاوي و طرح‌واره‌درماني (۰٫۰۸۱=p) نشان‌ داد كه تفاوت معنا‌داري بين آن‌ها وجود نداشت. همچنين ضريب اتا مشخص كرد، ۷۶٫۶درصد از تغييرات اختلال شخصيت خودشيفته به‌واسطهٔ مداخلهٔ درمان روانكاوي بود. نتيجه‌گيري: براساس يافته‌هاي پژوهش نتيجه گرفته مي‌شود، درمان روانكاوي سنتي درمقايسه با طرح‌واره‌درماني اثربخشي بيشتري بر درمان اختلال شخصيت خودشيفته دارد.