تخمين منحني ميانگين درجه دوم قطر خشك‌دارهاي ريز در جنگل‌هاي راش (Fagus orientalis Lipsky) خيرودكنار نوشهر

مقدمه: خشك‌دارهاي ريز (FWDs) كف بوم‌سازگان‌هاي جنگلي با تأثير اساسي در چرخۀ كربن اتمسفري و به‌عنوان يكي از مخازن اصلي كربن در ارزيابي اقتصاد سبز در ارتباط با ذخاير كربن سهم مهمي را  به خود اختصاص مي‌دهد. از اين‌رو، برآورد هرچه دقيق‌تر موجودي كربن FWDs بسيار ضروري است. هدف پژوهش حاضر معرفي ميانگين درجه دوم قطر (QMD) خشك‌دارهاي مذكور به‌منظور افزايش دقت برآورد ذخاير كربن آنهاست.مواد و روش‌ها: در اين پژوهش به‌طور تصادفي چهار قطعه نمونۀ 20×20 متر مربعي در سطح يك هكتار توده‌هاي خالص و آميختۀ راش (تيپ راش- ممرز) در جنگل خيرودكنار جانمايي شد. در راستاي هر ضلع قطعه نمونۀ مربعي به‌عنوان خط ترانسكت (در مجموع 16 خط نمونه)، قطر محور مركزي چوب‌هاي منقطع با خط نمونۀ مزبور اندازه‌گيري و ثبت شد. سپس سه طبقۀ قطري مختلف (7.5- 4.5، 4.5- 2.5، 2.5-1 سانتي‌متر) براساس توزيع فراواني خشك‌دارها به‌صورت مجزا تفكيك شد. با روش تخمين منحني مبتني بر برازش مدل تواني توزيع فراواني قطر خشك‌دارها، سطح زير منحني براي هر طبقۀ قطري به‌منظور دستيابي به مقادير QMD محاسبه شد. براي محاسبۀ سطح زير منحني در توده‌هاي مزبور از شيب مدل لگاريتم خطي حاصل از تبديل لگاريتمي تابع تواني برازش‌يافته در هر توده استفاده شد. يافته‌ها: با توجه به روند وارونۀ شيب برازش در تودۀ خالص راش (1.57- = b) و تودۀ آميخته (2.03- = b)، نتايج حاكي از فراواني بيشتر توزيع FWDs در طبقه‌هاي قطري مذكور در تودۀ خالص راش بوده است. مقادير QMD براي هر طبقۀ قطري در هر يك از توده‌ها با اختلاف جزئي داراي مقدار عددي بيشتري نسبت به ميانگين حسابي و ميانۀ توزيع فراواني قطر بوده است. مقادير آمارۀ مزبور تودۀ خالص راش در طبقه‌هاي قطري تعريف‌شده به‌ترتيب 1.63، 3.47 و 5.73 سانتي‌متر و در تودۀ آميختۀ راش در طبقه‌هاي اول و دوم قطري به‌ترتيب 1.57 و 3.36 سانتي‌متر محاسبه شد.نتيجه‌گيري: اين اختلاف جزئي است، اما بديهي است كه برآورد مقدار زي‌توده و موجودي كربن با استفاده از مقادير QMD در روابط محاسباتي مبتني بر خط ترانسكت (پارامتر حاصل‌ضرب تعداد خشك‌دارهاي هر طبقۀ قطري در مربع مقادير QMD) داراي دقت بيشتري است و انتظار مي‌رود كه در مقياس كلان (پارسل، سري و بخش) مقاديري بيشتري را نشان دهد.