پاسخ نهال‌هاي ارغوان، بادامك، تادار و سنجد به تيمارهاي ذخيره رطوبت خاك در منطقه خشك سمنان

مقدمه: در مناطق خشك، كمبود بارش و پراكنش نامناسب فصلي آن و تبخير و تعرق زياد و نيز هزينه‌هاي زياد تأمين آب، سبب مرگ‌ومير نهال‌هاي جنگلكاري‌شده به‌ويژه در دورۀ حساس استقرار مي‌شود. در تحقيق حاضر تأثير تيمارهاي مختلف ذخيرۀ رطوبت خاك بر رويش كمي و كيفي جنگلكاري‌هاي يكسالۀ ارغوان (Cercis siliquastrum L.)، بادامك (Amygdalus scoparia Spach)، تادار (Celtis caucasica Wild.) و سنجد (Elaeagnus angustifolia L.) در محوطۀ دانشگاه سمنان بررسي شد.مواد و روش‌ها: آزمايش در قالب طرح كاملاً تصادفي با پنج تيمار، شامل 1. اصلاح بافت خاك، 2. استفاده از هيدروژل، 3. زئوليت، 4. كاه‌ و كلش همراه با سنگچين، و 5. تيمار شاهد (خاك طبيعي منطقه) در پنج تكرار و با مجموع 300 نهال اجرا شد. ارتفاع، قطر يقه و تاج، تعداد و طول شاخه‌هاي جانبي نهال‌ها در ابتدا و انتهاي فصل رويش اندازه‌گيري، و زنده‌ماني آنها در پايان دوره ثبت شد.يافته‌ها: در ارغوان، بيشترين رويش قطر يقه، تاج و طول شاخه‌هاي جانبي در تيمار كاه ‌و كلش بود. در بادامك بيشترين مقادير رويشي در تيمار كاه ‌و كلش مشاهده شد. در تادار و سنجد، تيمارهاي مختلف تأثير معني‌داري بر شاخص‌هاي رويشي نداشتند. تيمارهاي ذخيرۀ رطوبت تأثيري بر ميزان زنده‌ماني گونه‌هاي تحت بررسي نداشتند. كمترين زنده‌ماني (با دامنۀ 88-80 درصد) مربوط به نهال بادامك بود و بين گونه‌هاي ديگر تفاوت معني‌داري در اين متغير مشاهده نشد.نتيجه‌گيري: نوع و كارايي روش‌هاي ذخيرۀ رطوبت با توجه به نوع گونۀ استفاده‌شده متفاوت است، به‌طوري‌ كه در بين تيمارها، كاه ‌و كلش در رويش نهال‌هاي ارغوان و بادامك مؤثر است. در مقابل، تادار در خاك طبيعي بيشترين اندازه‌ها مربوط به صفات رويشي را داشت. از طرف ديگر، هيچ‌يك از تيمارهاي ذخيرۀ رطوبت بر ويژگي‌هاي رويشي نهال‌هاي سنجد تأثيرگذار نبود. همچنين استفاده از هيدروژل و زئوليت، تأثير مثبتي بر رويش و استقرار گونه‌هاي بررسي‌شده نداشت.