عنوان مقاله :
آيا جايگزيني تودۀ دست‌كاشت كاج تدا با تودۀ طبيعي ممرز، عناصر غذايي، اسيديته و هدايت الكتريكي تاج‌بارش را تغيير مي‌دهد؟
پديد آورندگان :
پورمختاري ، پدرام دانشگاه تهران - دانشكدۀ منابع طبيعي - گروه جنگلداري و اقتصاد جنگل , عطارد ، پدرام دانشگاه تهران - دانشكدۀ منابع طبيعي - گروه جنگلداري و اقتصاد جنگل , اعتماد ، وحيد دانشگاه تهران - دانشكدۀ منابع طبيعي - گروه جنگلداري و اقتصاد جنگل , سفركار ، تورج ادارۀ كل منابع طبيعي و آبخيزداري استان گيلان
كليدواژه :
آستارا , باران , جنگلكاري , گونۀ بومي
چكيده فارسي :
مقدمه: جنگلكاري از عوامل مؤثر بر چرخۀ آب است كه مي‌تواند كميت و كيفيت باران را كه از منابع ورود عناصر به بوم‌سازگان است، تغيير دهد. هدف پژوهش حاضر، مقايسۀ عناصر غذايي كلسيم، منيزيم، پتاسيم و سديم و نيز اسيديته (pH) و هدايت الكتريكي (EC) باران با تاج‌بارش توده‌هاي طبيعي ممرز (Carpinus betulus L.) و دست‌كاشت كاج تدا (Pinus taeda L.) در غرب ناحيۀ رويشي هيركاني (آستارا) است.مواد و روش‌ها: نمونه‌گيري باران با استفاده از 9 عدد و تاج‌بارش با 18 عدد جمع‌آوري‌كنندۀ پلاستيكي كه به‌ترتيب در فضاي باز و زير تاج‌پوشش هر يك از توده‌ها نصب شده بودند، انجام گرفت. pH و EC با استفاده از ECمتر و pHمتر اندازه‌گيري شد. عناصر غذايي كلسيم و منيزيم با روش تيتراسيون و نيز عناصر پتاسيم و سديم توسط دستگاه فليم‌فتومتر در سه رخداد باران در طول فصل تابستان اندازه‌گيري شد. مقايسۀ ميانگين‌ها با آزمون‌هاي ANOVA و LSD در سطح اطمينان 95 درصد انجام گرفت.يافته‌ها: مقدار pH تاج‌بارش توده‌هاي ممرز در دو رخداد باران 7 و 6.8 و كاج تدا 6.4 و 6.6، با pH باران (6.6 و 7.1) اختلاف معني‌دار نشان داد. ECتاج‌بارش توده‌هاي ممرز و كاج تدا در مقايسه با ECباران به‌ترتيب 126.4 درصد و 113.2 درصد افزايش يافت. مقدار كلسيم تاج‌بارش تودۀ ممرز در سه رخداد باران به‌ترتيب 24، 19.6 و 12.5 قسمت در ميليون (ميانگين: 18.7 قسمت در ميليون) و مقدار كلسيم باران، 11.6، 6.7 و 6.2 (ميانگين: 8.2 قسمت در ميليون) اندازه‌گيري شد و اين اختلاف در هر سه رخداد معني‌دار بود. منيزيم كمترين تغيير معني‌دار را در مقايسه با ديگر عناصر بررسي‌شده نشان داد. پتاسيم تاج‌بارش تودۀ ممرز در باران تيرماه (21.2 قسمت در ميليون) در مقايسه با باران (9.3 قسمت در ميليون)، 11.9 واحد افزايش داشت. مقدار سديم تاج‌بارش (15.6 قسمت در ميليون) تودۀ دست‌كاشت كاج تدا در رخداد اول با مقدار سديم باران (9.3 قسمت در ميليون) اختلاف معني‌داري نشان داد.نتيجه‌گيري: پس از برخورد باران با تودۀ طبيعي ممرز، در 85 تا 90 درصد نمونه‌هاي تاج‌بارش، عناصر غذايي و نيز اسيديته و هدايت الكتريكي، تغيير معني‌دار (در مقايسه با باران) مشاهده شد. در‌حالي كه اين درصد براي تودۀ دست‌كاشت كاج تدا 70 تا 75 درصد بود. جايگزيني كاج تدا با ممرز، به تغيير در 55 درصد نمونه‌هاي تاج‌بارش از حيث عناصر غذايي، اسيديته و هدايت الكتريكي منجر شد. آگاهي از تغيير مقدار ورودي عناصر غذايي از طريق تاج‌بارش در انتخاب گونۀ مناسب براي جنگلكاري‌ها ضروري است، زيرا كاشت گونه‌هاي جديد در يك منطقه، افزون‌بر تغيير در كميت باران رسيده به كف جنگل، كيفيت آب باران را نيز تغيير مي‌دهد.
