بررسي نگرش جنگل‌نشينان دربارۀ مديريت حفظ و صيانت از منابع طبيعي استان گيلان

مقدمه: هدف اين پژوهش بررسي نگرش روستاييان جنگل‌نشين به مديريت جنگل، رضايت‌ آنها از نحوۀ ادارۀ جنگل‌ها و ميزان مشاركت مردم در ادارۀ جنگل‌ها و مديريت منابع طبيعي است.مواد و روش‌ها: جامعۀ آماري تحقيق با استفاده از روش پيمايشي دلفي از بين دهياران روستاهاي حاشيۀ جنگل‌ها به تعداد 50 نفر به‌صورت تصادفي انتخاب شد. پرسشنامه مشتمل بر نه محور اصلي مديريت منابع طبيعي و 59 شاخص اجرايي بود. اعتبار يا روايي گويه‌ها از طريق رابطۀ لاوشه و اعتماد گزينه‌هاي تحقيق از آزمون آلفاي كرونباخ تأييد شد. براي هر شاخص، حاصل‌ضرب ميانگين اهميت براساس مقياس ليكرت پنج درجه در وزن نرمالايز شاخص محاسبه شد.يافته‌ها: نتيجۀ آزمون آماري كروسكال واليس نشان داد كه بين چهار گروه انتخابي اختلاف معني‌داري از نظر شاخص‌هاي اجرايي ادارۀ جنگل‌ها و مديريت منابع طبيعي وجود ندارد. طبق نتايج تحقيق، ميزان رضايت‌ خبرگان محلي از نحوۀ كاركرد فعاليت‌هاي محوري دستگاه متولي منابع طبيعي در استان گيلان در مجموع ضعيف اعلام شد. محورهاي حفاظت و صيانت، آموزش، مشاركت مردم براي اداره و حفاظت جنگل داراي بيشترين اثرگذاري و ارزش هستند. در بهره‌برداري، بيشترين ارزش به فعاليت‌هاي زراعت چوب، بهره‌برداري محلي و ظرفيت گردشگري داده شد. شاخص‌هاي حفاظت و صيانت جنگل در راستاي مديريت، مهم‌ترين عوامل تخريب جنگل‌ها ارزشگذاري شد. رضايت از همۀ شاخص‌هاي احيا و بازسازي جنگل‌هاي مخروبه (پنج شاخص) در درجۀ ضعيف قرار داشت. از نظر اثرگذاري معيار محور تقويت فرهنگ منابع طبيعي، ترويج مشاركت مردم براي ادارۀ جنگل‌ها، شاخص‌هاي مشاركت مردم در اطفاي حريق، فعاليت سازمان‌هاي مردم‌نهاد براي حفاظت و نگهداري منابع طبيعي و مشاركت مردم در حفاظت جنگل از طريق گزارش موارد تخريب منابع طبيعي و رسيدگي به همۀ گزارش‌هاي مردمي به‌ترتيب در رتبه‌هاي اول تا سوم قرار گرفتند.نتيجه‌گيري: نگرش رهبران محلي جنگل‌نشين به عملكرد ادارۀ جنگل‌ها و مديريت منابع طبيعي نشان‌دهندۀ رضايت متوسط تا كم است كه بايد با افزايش مشاركت جوامع محلي، تأثيرپذيري مثبت پروژه‌ها بر معيشت جنگل‌نشينان و تقويت اقدامات اجرايي لازم در زمينۀ حفاظت، احيا، بازسازي و بهره‌برداري اصولي بهبود يابد.