واكنش خصوصيات مرفو-فيزيولوژيكي و ظرفيت آنتي‌اكسيداني برخي ارقام تجاري بادام به تنش خشكي

با توجه به گسترش كم آبي و لزوم شناسايي و معرفي ارقام متحمل به تنش خشكي، اين پژوهش با هدف بررسي واكنش ارقام تجاري بادام به تنش خشكي به صورت كرت هاي خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در ايستگاه چهارتخته مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان چهار محال و بختياري دو سال 1399 و 1400 اجرا شد. دور هاي آبياري بر اساس درصد رطوبت قابل استفاده خاك بين ظرفيت زراعي تا نقطه پژمردگي شامل 70 درصد، 50 درصد، 30 درصد و 10 درصد رطوبت ظرفيت زراعي به عنوان كرت اصلي و پايه رويشي GN بدون پيوند و 13 رقم تجاري مامائي، ربيع، صبا، آراز، اسكندر، آيدين، شاهرود 6، 7، 8، 10، 12، 13، 21 كه همگي بر روي پايه رويشي GN پيوند شده بودند به صورت تصادفي در كرت هاي فرعي قرار گرفتند. در هر دو سال مطالعه گياهان به مدت چهار ماه از اول خرداد تا پايان شهريور تحت تنش آبي قرار داشتند و ارزيابي و اندازه گيري صفات مورد مطالعه در دو مرحله، اواسط دوره تنش (اواخر تير) و اواخر دوره تنش (اواخر شهريور) دوره انجام شد. نتايج نشان داد كه تنش خشكي موجب كاهش معني دار وزن تر و خشك بخش هاي هوايي همه ارقام تجاري بادام شد و كمترين اثر تنش خشكي در رقم شاهرود 8 و پايه GN ثبت گرديد. در هر دو مرحله مورد مطالعه اعمال تنش خشكي همراه با كاهش قابل توجه در شاخص كلروفيل بود و بين ارقام بادام نيز تفاوت معني داري وجود داشت. در مقابل مقدار مالون دي آلدئيد و نشت الكتروليت در همه ارقام بادام با افزايش شدت خشكي افزايش معني داري داشتند. در هر دو مرحله اواسط و اواخر دوره تنش، ارقام شاهرود 8، شاهرود 12 و پايه GN بيشترين شاخص كلروفيل و كمترين مقدار مالون دي آلدئيد و نشت الكتروليت را تحت تنش شديد خشكي (10 درصد رطوبت ظرفيت زراعي) را نشان دادند. فعاليت آنزيم هاي آنتي اكسيداني كاتالاز، سوپراكسيد ديسموتاز، گلوتاتيون پراكسيداز و پراكسيداز در طول دوره تنش در ارقام بادام روند صعودي داشتند. در شرايط تنش شديد خشكي بيشترين ظرفيت آنتي اكسيداني از نظر فعاليت آنزيم هاي مورد مطالعه در ارقام شاهرود 12، شاهرود 8 و پايه  GN ثبت شد. براساس نتايج اين پژوهش، در سطوح مختلف تنش خشكي، ارقام شاهرود 8، شاهرود 12 و پايه  GNبيشترين وزن تر و خشك، شاخص كلروفيل و فعاليت آنزيم هاي آنتي اكسيداني را داشتند و در مقابل كمترين مقدار پراكسيداسيون در اين ارقام مشاهده شد كه بيانگر تحمل بالاي اين ارقام به تنش كم آبي بود.