مقايسه برخي صفات فتوسنتزي در ژنوتيپ‌هاي زيتون(.Olea europaea L) در شرايط تنش گرمايي

دماي بالا تاثير منفي بر گلدهي، رشد ميوه و تشكيل روغن در زيتون دارد. در اين پژوهش واكنش12 رقم و ژنوتيپ زيتون زيتون (ارقام زرد، آربكين، ديره، امين، كرونيكي، مانزانيلا، مشكات، زاگرس و ژنوتيپ‌هاي اوزينه، گرگان3، Tmn2, Kh15) به تنش گرما مورد بررسي قرار گرفت و صفات مرتبط با فتوسنتز تحت تاثير چهار تيمار دمايي T1: (˚C 1/5± 34)، T2: (˚C 1/5± 37) T3: (˚C 1/5± 40) و T4: ( ˚C1/5 ± 43) به صورت آزمايش فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار در سال 1395 در ايستگاه تحقيقات زيتون طارم ارزيابي شد. نتايج نشان داد با افزايش دما از ميزان فتوسنتز و كارايي مصرف آب (WUE) كاسته شد. بالاترين ميزان فتوسنتز در تيمارT1 معادل 11/84ميكرو مول بر متر مربع در ثانيه و كمترين آن در تيمار T4 با 4/87ميكرومول بر متر مربع در ثانيه بدست آمد. در تيمار T4 رقم مانزانيلا بيش از50 درصد و رقم امين 44 درصد از كارايي فتوسنتز خود را نسبت به تيمار T1 حفظ كردند. اثر متقابل ژنوتيپ × دما نشان داد بيشترين ميزان فتوسنتز در تيمار T1 در ارقام امين و ديره به ترتيب با 17/42و 17/25ميكرو مول بر متر مربع در ثانيه بود. دماي بيش از40 سانتي گراد سبب كاهش شديد در هدايت روزنه‌اي برگ‌ها شد. بيشترين و كمترين مقدار كارايي مصرف آب به ترتيب در رقم آربكين2/63و ژنوتيپ اوزينه با 1/84 ميلي مول گازكربنيك بر مول آب بدست آمد. همچنين بيشترين كارايي مصرف آب در تيمار T1 و ژنوتيپ KH15 و رقم ديره بدست آمد. با توجه به كاهش شديد ميزان فتوسنتز در دماي بالاي40 سانتي گراد، كشت زيتون در مناطق با تابستان‌هاي گرم موجب كاهش زياد عملكرد ميوه و كاهش درصد روغن مي شود.