شناسايي و پهنه‌بندي مناطق مستعد وقوع خطر سيلاب در سطح شهرستان خلخال

سيلاب يكي از بلاياي طبيعي است كه هر ساله در نقاط مختلف جهان و كشور، بيشترين تعداد تلفات و خسارت اقتصادي را رقم مي‌زند. شهرستان خلخال نيز، از اين قاعده مستثني نيست. به ‌طوري كه رخداد اين پديدۀ مخرب در طي چند سال گذشته باعث تخريب برخي از راه‌هاي ارتباطي، پل‌ها، آسيب به برخي مناطق مسكوني، اراضي زراعي و باغات واقع در اين شهرستان شده است. لذا، با توجه به اهمّيت موضوع؛ هدف اصلي اين پژوهش، توليد نقشۀ خطر سيلاب، در شهرستان خلخال، مي‌باشد. در اين تحقيق پس از تهيه لايه‌هاي رقومي پارامترهاي مؤثر (شامل: شيب، جهت شيب، ارتفاع، زمين‌شناسي، كاربري‌اراضي، فاصله از شهر و روستا، بارش، فاصله از رودخانه و تراكم رودخانه)، استانداردسازي نقشه‌هاي معيار، با استفاده از تابع عضويت فازي انجام شد و وزن‌ هر معيار براساس ميزان اهمّيت آن در بروز سيلاب، با توجه به روش كريتيك تعيين شد. در نهايت با بهره‌گيري از روش تحليل چند معيارۀ ماركوس، نقشۀ پهنه‌بندي در پنج طبقه تهيه شد. نتايج مطالعه نشان داد؛ شيب، ليتولوژي، كاربري و بارش به ترتيب؛ با ضرايب وزني 0/163، 0/155، 0/144 و 0/135، مهمترين عوامل ايجاد سيلاب در شهرستان خلخال هستند. به علاوه به ترتيب 25/12 و 14/58 درصد از مساحت محدوده، در طبقۀ بسيار پرخطر و پرخطر قرار دارد كه نشانگر پتانسيل اين شهرستان، براي وقوع سيلاب است. همچنين، با توجه به بهره‌گيري از روش منحني راك و سطح زيرمنحني (0/79)، دقت روش ماركوس، در شناسايي و پهنه‌بندي مناطق مستعد وقوع خطر سيلاب شهرستان خلخال خوب است. انتظار مي‌رود كه نتايج حاصل از پژوهش حاضر، به عنوان ورودي ارزشمندي براي تصميم‌گيرندگان در فرآيند شناسايي مناطق توليد سيل و اولويت‌بندي آن‌ها براي اقدامات آبخيزداري، مديريت منابع و سرمايه نقش اساسي داشته باشد.