تأثيرپذيري پروژه‌هاي زيرساختي از سوگيري خوش‌بيني

سوگيري خوش‌بيني به عنوان يكي از رايج‌ترين خطاهاي شناختي در مديريت پروژه معرفي شده است. مطالعات مديريت پروژه در كشور جنبه‌هاي شناختي مؤثر در تصميم‌گيري را كمتر بررسي كرده‏ اند؛ از اين رو، در مطالعۀ حاضر به منظور افزايش آگاهي مديران در رابطه با اهميت شناخت خطاهاي شناختي در زمان تصميم‌گيري، پروژۀ متروي قم به‌ عنوان يك مطالعۀ موردي انتخاب و بررسي شد. نمونۀ هدفمند از ميان مديران پروژه شامل كارفرما، مشاور و پيمانكار انتخاب شد. به منظور طراحي پرسش‏هاي هدفمند براي مصاحبه، نياز بود پژوهش روي ابعاد مستعد سوگيري خوش‌بيني متمركز شود؛ از اين رو، ابتدا، بر اساس تحليل مضمون، پيكرۀ دانشي مديريت پروژه، مؤلفه‌هاي داراي پتانسيل برخورداري از سوگيري خوش‌بيني كشف شدند. سپس، با طراحي پرسش‏هاي مصاحبه در زمينه مؤلفه‌هاي داراي پتانسيل برخورداري از سوگيري خوش‌بيني، داده‏‌ها به روش مصاحبه‌هاي نيمه‌ساختاريافته به ‌دست آمد. با تحليل مضمون متن مصاحبه‌ها، مؤلفه‌هاي مستعد برخورداري از اين خطاي شناختي شناسايي شدند. به منظور تجزيه و تحليل متون، از نرم ‏افزار MAXQDA 22.6.0 استفاده شد. تحليل مصاحبه‌ها از وجود سوگيري خوش‌بيني در توجيه‌پذيري، ريسك، زمان و هزينۀ پروژۀ مورد مطالعه نشان داشت. همچنين، مباني برآورد، تغييرات، موفق خواندن پروژه و پذيرش محصول از ديگر مؤلفه‌هاي مستعد برخورداري از سوگيري خوش‌بيني در اين پروژه بودند. پروژه‌هاي زيرساختي كشور تحت تأثير سوگيري خوش‌بيني هستند. اين مطالعه كيفي است و در رابطه با ميزان شدت اثرگذاري اين خطاي شناختي اظهارنظر نكرده است. به منظور اندازه‌گيري شدت اين اثر، انجام مطالعات كمّي پيشنهاد شده است.