تحليل ديدگاه فقيهان پيرامون قواميت مرد بر زن

ازآنجا كه قواميت مردان بر همسران در آيه 34 سوره نساء از شؤون زناشويي و در قلمرو اغراض نوعي و عقلايي عقد ازدواج تعريف مي‌شود، و از سوي ديگر قواميت به‌معناي مديريت و سرپرستي، ناظر به دو بعد تكليف و حق است، برآيند اين دو آن است كه قواميت و مديريت مردان بر همسران مشروط به شرايطي همچون رشد عقلي، توان تدبير، پرداخت مهر و عمل به وظايف زناشويي است. ازاين‌رو قواميت به‌مثابه شأني از شؤون مردان نمي‌تواند حق اطاعت مطلق براي ايشان ثابت كند و زمينه توسعه حقوق بر اساس اميال و هوس‌ها باشد. پژوهش حاضر در صدد تحليل ديدگاه‌هاي قواميت مردان بر همسران از منظر مفسران و فقها با روش توصيفي- تحليلي است. ره‌آورد پژوهش اين است كه يكي از ابعاد قواميت شوهر، اصلاح رفتار ظالمانه همسري است كه از حقوق زوجيت بهره‌مند است، ولي از اداي حقوق شوهر سرپيچي كرده و حالت تمرد و عصيانگري به خود گرفته است. شوهر با توجه به حق قواميت و رعايت راه‌هاي سه‌گانه تأديبي به شكل درست آن، علاوه بر حفظ آبروي همسر در درون منزل، او را از گزند طلاق دور مي‌دارد. اما علم‌آموزي و ديگر فعاليت‌هاي فردي و اجتماعي زن، در صورت عدم تنافي با حقوق و قلمرو ثابت قواميت شوهر، به‌خودي خود تحت حق اطاعت شوهر قرار نمي‌گيرد.