مدل عوامل تسهيل‌گر پرورش تفكر نقادانه در قرآن كريم مبتني بر قصص قرآني

پرورش تفكر نقادانه و عامليت به آن، مهم‌ترين شايستگي انسان براي توسعه خود و تعالي جامعه خداگونه، حقيقت‌گرا و رهنمون به حق تعالي است و از نشانگرهاي سنجش ظرفيت‌هاي يادگيري فراگيران شناخته شده است. اما باوجود اين اهميت، به‌طور گسترده در سيستم آموزشي مورد غفلت قرار گرفته است. قرآن، آخرين معجزه مشهود و شاهكار ادبي و هنري است و براي درك همه انسان‌ها با هر سطح آگاهي، بخشي از معارف زندگي و اصول اخلاقي و تربيتي خود را با زبان ادب و هنر و با استفاده از قالب قصه بيان كرده است. بسياري از پژوهش‌ها به اين نتيجه رسيده‌اند كه روش قصه‌گويي و به‌ويژه قصه‌گويي قرآني، تأثيرات ويژه‌اي در رشد تفكر دارد. در اين مطالعه تلاش شد تا با مرور منظم، ضمن بررسي منابع مختلف، مؤلفه‌هاي تسهيل‌گر در رشد تفكر انتقادي در قرآن و به‌ويژه قصه‌هاي قرآني و فنون مورد استفاده در آن شناسايي و بازنمايي گردد. به‌واقع مطالعه با استفاده از روش توصيفي- ‌اسنادي و تحليل مبتني بر راهبرد تحليل محتواي كيفي الزايد (1996) انجام شد و پس از تحليل داده‌هاي اسناد، پنج مؤلفه شامل عوامل آموزشي-پژوهشي، سنجشگري، شخصيتي، اخلاقي-تربيتي و فني-تخصصي، شانزده ملاك و يكصدوهفتادوپنج نشانگر شناسايي و بازنمايي و در نهايت مدل مربوط ارائه گرديد.