اثر كاربري ‌هاي مختلف اراضي بر ويژگي ‌هاي لايه آلي و معدني خاك در غرب مازندران

تخريب رويشگاه هاي جنگلي و تغيير كاربري اراضي مي تواند اثرات برجسته اي در تغييرپذيري شاخص هاي كيفيت خاك داشته باشد. گزارش‌هاي اندكي از بررسي كيفيت خاك در كاربري‌هاي مختلف اراضي مشاهده مي‌شود. بر همين اساس، پژوهش حاضر به مطالعه اثر كاربري هاي مختلف اراضي بر ويژگي هاي لايه آلي و معدني خاك در كجور نوشهر انجام شد. ويژگي‌هاي مختلف خاك در رويشگاه جنگلي طبيعي ممرز– انجيلي، جنگل كاري بلندمازو، اراضي‌هاي باغي، مرتعي و كشاورزي (برنج) در منطقه نيرنگ نوشهر، استان مازندران مورد بررسي قرار گرفت. بدين منظور، در هر يك از رويشگاه‌هاي مورد مطالعه سه قطعه يك هكتاري (100 متر × 100 متر) با فواصل حداقل 600 متر انتخاب شدند. در هر يك از قطعات يك هكتاري، تعداد 4 نمونه از لايه آلي و معدني خاك (سطح 30 سانتي‌متر × 30 سانتي‌متر تا عمق 10 سانتي ‌متري) برداشت شد و در مجموع از هر يك از رويشگاه‌هاي مورد مطالعه تعداد 12 نمونه لاشبرگ و 12 نمونه خاك جهت تجزيه و تحليل به آزمايشگاه منتقل گرديد. نتايج حاكي از اثرات معني دار كاربري‌هاي مختلف اراضي بر ويژگي‌هاي لايه آلي و خاك بود. مطابق با يافته‌هاي پژوهش حاضر، مقادير بالاتر محتوي نيتروژن، فسفر، كلسيم، منيزيم و پتاسيم لايه آلي منجر به بهبود مشخصه هاي حاصلخيزي خاك، فعاليت هاي ميكروبي و آنزيمي، جمعيت كرم هاي خاكي، تعداد نماتدهاي خاكزي و زي‌توده ريزريشه، تحت جنگل طبيعي شده است. در حالي‌كه رويشگاه‌هاي مرتعي و كشاورزي با توليد مواد آلي با محتوي بالاي كربن و نسبت كربن به نيتروژن منجر به كاهش تجزيه مواد آلي (ضخامت بيشتر لايه آلي) و در نتيجه كاهش مشخصه هاي مذكور لايه معدني خاك شدند. با توجه به يافته هاي اين پژوهش مي توان نتيجه گرفت كه حفاظت از پوشش‌ جنگلي طبيعي بايد مورد توجه قرار گيرد، ضمن اينكه در مناطق تخريب يافته مي‌توان از پوشش گياهي چوبي براي احياي مناطق با شرايط اكولوژيكي مشابه استفاده كرد.