ارزيابي اقتصادي خسارات گردوغبار بر عملكرد محصولات كشاورزي در استان خوزستان

يكي از عوامل اثرگذار در كاهش عملكرد محصول، طوفان‌هاي گردوغباري مي‌باشد. بر همين اساس، درمطالعه پيش رو تلاش شده است تا به ارزيابي اقتصادي خسارت طوفان‌هاي گردوغباري بر عملكرد محصولات كشاورزي در استان خوزستان پرداخته شود، عوامل موثر و ميزان تمايل به پرداخت با استفاده از روش ارزش‌گذاري مشروط محاسبه شد، تا ميزان و نقش هر عامل موثر بر احتمال تمايل به پرداخت تعيين گردد. نهايتا با استفاده از مدل‌هاي برآوردي، ميزان خسارت تقريبي براي گروه‌هاي مختلف محصولات كشاورزي تعيين گرديد.  اطلاعات مربوط به متغيرهاي تحقيق از طريق پرسشنامه با مراجعه شهرستان‌ها و فصول مختلف استان خوزستان و براي سال 2018-2019 از كشاورزاني كه درآمد مستقل داشتند تكميل گرديد. براي تعيين نمونه آماري مورد مطالعه ‌از فرمول مايكل و كارسون (1989) استفاده شد كه تعداد نمونه 372 نفر به دست آمد و نمونه گيري با روش روش نمونه گيري خوشه اي استفاده شد. براي محاسبه خسارت‌ كل تقريبي گردوغبار‌ها، ابتدا با استفاده از نتايج مدل لاجيت، تمايل به پرداخت ما‌هانه افراد جهت بهبود در كاهش خسارت بدست آمد. سپس تمايل به پرداخت سالانه هر يك از كشاورزان و كل استان محاسبه شد. نتايج روش ارزش‌گذاري مشروط به عنوان خسارت تقريبي گروه‌هاي مختلف محصولات به دست آمد، كه براي محصولات جاليزي با 616280 ريال بيشترين و محصولات باغي با 330250 ريال كمترين تمايل به پرداخت را داشتند و بقيه محصولات به ترتيب شامل سبزيجات با 583200، غلات با 534400، حبوبات با 483520، علوفه با 353240 ريال، تمايل به پرداخت مورد انتظار براي يك ماه را داشتند. همچنين ميزان خسارت گروه‌هاي محصولات غلات، جاليزي، سبزيجات، حبوبات، علوفه و باغي به ترتيب 6412 ، 7395 ، 6998 ، 5802 ، 4238  و 3963  هزار ريال در سال براي هر بهره‌بردار به دست آمد و نهايتا خسارت برآوردي براي بهره‌بردارن كل استان براي گروه‌هاي محصولات غلات، جاليزي، سبزيجات، حبوبات، علوفه و باغي به ترتيب 387، 384، 275، 127، 126 و 98 ميليارد ريال مي‌باشد. در مجموع كل خسارت 1397 ميليارد ريال سالانه براي كل استان برآورد گرديد، كه در مقايسه با ارزش توليد بخش كشاورزي براي سال 1396، به اندازه 1.2 درصد مي‌باشد و مي‌توان گفت ميزان خسارت مقدار چشم گيري مي‌باشد كه براي كنترل طوفان‌هاي گردوغباري، نيازمند اجراي سياست‌هاي كنترلي مناسب بين المللي و داخلي ضروري است.