تغييرات جمعيت حشرات كامل دو گونه سوسك چوب‌خوار خرما Oryctes agamemnon mathiesseni و O. elegans در نخلستان‌هاي ماهشهر خوزستان

سوسك‌هاي چوبخوار خرما يكي از مهمترين آفات درختان خرما در ايران و جهان مي‌باشند. در اين پژوهش با انتخاب دو نخلستان در منطقه ماهشهر و نصب تله‌هاي نوري، تغييرات جمعيت حشرات كامل مورد بررسي قرار گرفت. نمونه‌برداري‌ها طي دو سال از بهمن 1399 تا آذر 1401، به‌صورت هفتگي انجام شد. نتايج نشان داد زيرگونه Oryctes agamemnon mathiesseni و گونه O. elegans در منطقه فعاليت دارند. هر دو گونه تك نسلي بوده و حشرات كامل آن‌ها فعاليت خود را از اواخر ارديبهشت و يا حداكثر اوايل خرداد‌ماه آغاز كرده، در تابستان به اوج مي‌رسند و حضور آنها در طبيعت تا پايان مهر و حداكثر اوايل آبان ماه ادامه دارد. در سال اول، O. agamemnon mathiesseni گونه غالب بود و تعداد حشرات كامل آن‌ها به‌طور معني‌داري بيشتر از O. elegans بود. در سال دوم، تعداد حشرات كامل O. elegans بيشتر بود. در هر دو سال نمونه‌برداري، فعاليت گونه غالب در آن سال زودتر آغاز شد و ديرتر نيز به پايان رسيد. بررسي دو ساله نسبت جنسي در اين سوسك‌ها نشان داد كه نسبت افراد ماده در زيرگونه O. agamemnon mathiesseni بطور چشمگيري (2/5 تا چهار برابر به ترتيب در دو سال) بيشتر از افراد نر بود. اين نسبت در گونه O. elegans از1/5 برابر (سال 1400) تا 2/5 برابر (سال 1401) متغير بود. با توجه به اين‌كه موفقيت در برنامه‌هاي مديريت تلفيقي آفات به‌طور موثري به پيشگويي ظهور و تغييرات جمعيت آفات وابسته است، نتايج مطالعه حاضر مي‌تواند در كنترل چوبخوارهاي خرما مفيد واقع شود.