بررسي تطبيقي اراده الهي در فلسفه اسپينوزا و استاد مطهري

بررسي تطبيقي اراده الهي در فلسفه اسپينوزا و استاد مطهري

اين نوشتار به بررسي اراده الهي از ديدگاه دو فيلسوف بزرگ، استاد مطهري و باروخ اسپينوزا مي پردازد و هدف آن روشن كردن شباهت ها و تفاوت هاي موجود در ديدگاه هاي آن دو در باره اين پرسش است كه آيا خداوند داراي اراده است يا نه، و در صورت داشتن اراده آيا اراده او مطلق و آزاد است. جستار حاضر در اين راستا به مقايسه نظريات اين دو فيلسوف در مسائل زير مي پردازد: عقل الهي، اراده الهي، نسبت عقل و اراده به خداوند، قدرت خداوند، نسبت اختيار به خداوند يا قضا و قدر الهي، موجَب يا واجب بالغير، اراده آزاد خداوند و فعلي بودن علم خداوند.

This writing addresses Divine Will from the viewpoints of the two great philosophers, Ustad Mutahhari and Spinoza. It aims at clarifying the similarities and discrepancies existing in their viewpoints concerning the question whether God has a Will or not; and in case He does, is His Will absolute and free? In this line, the article proceeds to compare the views of the two philosophers on the following issues: Divine Intellect, Divine Will, the relation of intellect and will to God, Godʹs Power, the relation of free will to God or Divine Destiny and Providence, unfree agent (mujab), necessary through the Other (wajib bi al-ghayr), Godʹs free Will, Godʹs Knowledge as being active.